نخستین بار در قانون نظام معماری و ساختمانی مصوب سال 1352 ( اصلاحی سال 1356 ) ، تاسیس دو سازمان به نام های سازمان نظام مهندسان معمار و شهرساز و سازمان نظام مهندسان ساختمان و تاسیسات پیش بینی شد . هدف سازمان نظام مهندسان معمار و شهرساز رعایت اصول معماری و شهرسازی و ایجاد امکانات و تسهیلات برای بالا بردن سطح و کیفیت کار اشخاصی بود که امر تهیه و نظارت و اجرای طرح های ساختمانی و شهرسازی را به عهده داشتند و هدف سازمان نظام مهندسی ساختمان و تاسیسات رعایت اصول مهندسی در امور محاسبات و اجرای ساختمان و تاسیسات و سایر رشته های مربوط و ایجاد امکانات و تسهیلات برای بهبود کیفیت کار اشخاصی بود که امور مزبور را به عهده داشتند . با تصویب قانون آزمایش نظام مهندسی ساختمان در سال 1371 به جای دو سازمان فوق ، سازمان واحدی تحت نام نظام مهندسی ساختمان پیش بینی شد که این امر در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال 1374 نیز به قوت خود باقی ماند . ماده 3 قانون اخیر ، اشعار می دارد : برای تامین مشارکت هر چه وسیعتر مهندسان در انتظام امور حرفه ای خود و تحقق اهداف این قانون در سطح کشور سازمان نظام مهندسی ساختمان ...تشکیل می شود . سازمان نظام مهندسی ساختمان دارای واحد های استانی است و از نظر حقوقی هر سازمان استانی دارای شخصیت مستقل است . ارکان سازمان عبارت است از سازمان استان ها ، هیات عمومی سازمان ، شورای مرکزی ، رییس سازمان و شورای انتظامی . برای تشکیل سازمان استان وجود حداقل 50 نفر داوطلب عضویت از بین مهندسان حوزه آن استان که دارای مدرک مهندسی در رشته های اصلی مهندسی شامل معماری ، عمران ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات برقی ، شهرسازی ، نقشه برداری و ترافیک باشند ، ضروری است . هر سازمان استان دارای مجمع عمومی ، هیات مدیره ، شورای انتظامی و بازرسان است . اهم فعالیت و اختیارات هیات مدیره که در واقع وظایف سازمان محسوب می شود ، به شرح زیر است : 1- برنامه ریزی در جهت تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش های اسلامی در معماری و شهرسازی . 2- برنامه ریزی به منظور رشد و اعتلای حرفه های مهندسی و ساختمان و مشاغل مربوط به آن . 3- ارتقای دانش فنی و کیفیت کار شاغلان در بخش های ساختمان و شهرسازی از طریق ایجاد پایگاه های علمی و فنی ، آموزش و انتشارات 4- همکاری با مراجع مسوول در امر کنترل ساختمان از قبیل اجرای دقیق و صحیح مقررات ملی ساختمان و ضوابط طرح های جامع و تفصیلی و هادی در شهرها توسط اعضای سازمان حسب در خواست 5- نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در طرح ها و فعالیت های غیر دولتی در حوزه استان ی تعقیب متخلفان از طریق مراجع قانونی ذیصلاح . 6- مشارکت در امر ارزشیابی و تعیین صلاحیت و ظرفیت اشتغال به کار شاغلان در امور فنی مربوط به فعالیت های حوزه های مشمول این قانون . 7- دفاع از حقوق اجتماعی و حیثیت حرفه ای اعضا و تشویق و حمایت از فعالیت های با ارزش و برگزاری مسابقات حرفه ای و تخصصی و معرفی طرح های ارزشمند . 8- تنظیم روابط بین صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان ی کارفرمایان و کمک به مراجع مسوول در بخش ساختمان و شهرسازی در زمینه ارجاع مناسب کارها به صاحبان صلاحیت و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت در امور فنی . 9- کمک به ترویج اصول صحیح مهندسی و معماری و همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری ها در زمینه کنترل ساختمان و اجرای طرح های یاد شده با استفاده از خدمات اعضای سازمان استان . 10- کمک به ارتقای کیفیت طرحهای ساختمانی ، عمرانی و شهرسازی در محدوده است