تشریح دلایل رانش زمین در سوادکوه مازندران
به گزارش بنانیوز، به نقل از ایسنا، سید احسان ساداتی با بیان اینکه محققان از سال‌ها پیش بر حفظ پوشش های گیاهی و توسعه پایداری آن تاکید داشتند، اظهار کرد: شاید بسیاری از افراد به این هشدارهای محققان بی توجه بودند و نتیجه آن را دیدند.
وی تصریح کرد: پوشش گیاهی در عرصه های مختلف جنگلی و مرتعی موجب می شود که منابع طبیعی به عنوان بستر حیات در بخش‌های مختلف به ویژه کشاورزی و محیط زیست به صورت پایدار حفظ شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه در حاضر حاضر وضعیت نسبت به گذشته کمی بهتر شده است و مردم به این موضوع توجه می‌کنند، افزود: همه ما حافظ خاک و پوشش گیاهی هستیم اما وقتی خاک عریان می‌شود به طور قطع تحت تاثیر بارندگی شدید و حجم آب زیاد، فرسایش به وقوع می‌پیوندد.
ساداتی ادامه داد: وقتی که باران شدید در مدتی کوتاه وارد منطقه شود، به طور قطع مکان‌های مستعد تخریب و فاقد پوشش گیاهی، به آسانی با فرسایش رو به رو می‌شود و خاک‌های حاصلخیزی که به مدت 300 تا 400 سال زمان برای تشکیل یک سانتی‌متر آن نیاز است، به راحتی از بین می رود و مشکلاتی را به وجود آورد. همچنین از سویی دیگر زمانی که اکوسیستم جنگلی کمترین پوشش را دارا باشد نفوذ پذیری آب در دل خاک هم به حداقل می رسد.
جنگل‌تراشی و نقش آن در جذب آب باران
وی با اشاره به پدیده زشت جنگل تراشی و تاثیر آن در جذب آب باران نیز، اظهار کرد: در اکوسیستم پدیده‌ای به نام باران‌ربایی وجود دارد که در این فرایند پوشش های گیاهی، درختی و درختچه ای باران را جذب و به آرامی به دل خاک هدایت و از جاری شدن آب در خاک جلوگیری می کنند و یا به حداقل می رسانند. از سوی دیگر بارش ها به گونه‌ای است که اگر حجم زیاد آن در یک مدت کوتاه، به خوبی هدایت نشود، موجب جاری شدن آب سطحی و بروز مشکلاتی می‌شود.
عضو هئیت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تجاوز به حریم رودخانه ها را یکی از مهم ترین علل وقوع سیلاب دانست و با ابراز تاسف از اینکه دیگر حریمی در بستر رودخانه ها و آبراهه ها باقی نمانده است، خاطرنشان کرد: به بستر رودخانه ها برای ساخت و ساز و ایجاد اراضی زراعی و باغی تجاوز صورت گرفته و در مسیر حرکت آب ساختمان و اراضی شالیزاری ایجاد شده است در صورتی که حریم رودخانه و آبراهه باید حفظ شود.
ساداتی با بیان اینکه در برخی نقاط، طغیان دوره های آبی هر 10 تا 20 سال روی می دهد و کسی به آن توجه نمی کند، تاکید کرد: تا زمانی که شرایط جوی حالت اعتدالی دارد می گویند مشکلی نیست و شخص داخل رودخانه یا بستر اصلی آبراه تاسیساتی را ایجاد می کند و پس از یک طغیان بزرگ، و حرکت آب در مسیر خود، مشکلات زیادی به وجود می‌آید.
نابودی شمشادهای سوادکوه دلیلی برای رانش زمین
وی با بیان اینکه زمان بارش بسیار مهم است و در ابتدای بهار به دلیل آغاز نشدن برگ‌زایی درختان، عدم پوشش گیاهی موجب کمترین جذب آب پس از باران می‌شود، گفت: در یک مطالعه میدانی در سوادکوه، از بین رفتن شمشادها که نقش مهمی در حفظ خاک دارند، موجب رانش و حرکت توده‌ای زمین شده و این امر ارتباط مستقیمی با پوشش گیاهی دارد.
ساداتی افزود: شمشاد به علت اینکه گونه همیشه سبز هستند در جذب آب بسیار نقش مهمی دارند و در مکان‌هایی که این گونه خشک شده و از بین رفته است رانش و فرسایش بیشتر بوده است.
وی گفت: در پایین دست و دشت، در عمق یک متری از خاک لایه ای وجود دارد که نفوذ پذیری آب در طی 30 ساله حالت بتنی مانند پیدا می کند و نفوذ پذیری خاک از بین می رود، زمانی که حجم بارش زیاد باشد این آب باران ناچار است حرکت و فرسایش ایجاد کند.
لزوم توسعه عملیات آبخیزداری برای حفظ پوشش گیاهی بستر رودخانه
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با تاکید بر اجرای عملیات آبخیزداری و نقش تعیین کننده آن در حفظ پوشش های گیاهی اظهار کرد: برای اینکه سفره های آب زیر زمینی افزایش یابد و آب نیز هدایت شود عملیات آبخیزداری انجام می‌شود که یک بخشی از آن عملیات بیولوژیک است، به این صورت که این امر موجب حفظ پوشش گیاهی در کنار بستر رودخانه ها به عنوان مکانی مناسب برای رویش گیاهی می شود.
ساداتی خاطر نشان کرد: زمانی که پوشش درختی از بین می‌رود و افراد آن را به زمین شالی تبدیل می‌کنند دیگر دلیلی برای حفظ خاک باقی نمی‌ماند، خاک بی‌حفاظ می‌شود و عملیات آبخیزداری در این زمینه موجب توسعه این پوشش‌های گیاهی می‌شود.
وی با بیان اینکه اگر بارندگی به صورت تدریجی و پیوسته باشد و طغیان صورت نگیرد به طور قطع خسارت کمتری وارد می‌شود، افزود: متاسفانه بسیاری از افراد در ارتفاعات و اراضی شیب دار به سمت کشاورزی و باغداری رفته‌اند اما غافل از اینکه با شخم اشتباه و در مسیر شیب خاک را برای فرسایش آماده می‌کنند.
نظرات