فرو نشست سالانه 17 سانتی متری زمین در دشت قزوین
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای قزوین، مهندس ملکی مدیر عامل شرکت آب منطقه ای قزوین در خصوص منشأ اصلی فرو نشست های دشت قزوین اظهار داشت: آبخوان های آبرفتی دشت قزوین در طول میلیون ها سال در اثر فعالیت رودخانه هایی که به این دشت منتهی می شده اند تشکیل شده است که از جمله این رودخانه های می توان رودخانه های خررود، ابهر رود، حاجی عرب و رودخانه های شمال را نام برد. وی افزود: این رودخانه ها در طول میلیون ها سال بهمراه انتقال آب به دشت قزوین به همراه خود شن و ماسه به این دشت آورده اند که انباشته شدن آنها نیز سبب ذخیره آب در این مصالح گردید.
مهندس ملکی با اشاره به افزایش فرو نشست با کاهش ضخامت آبرفت دشت ها بیان داشت: از نظر مسائل زمین شناسی وقتی یک دشت ضخامت آبرفت آن بیش از 300 باشد بخشی از این ضخامت آبرفت توسط آب اشباع گردیده و تنش های حاصل از فشارهای لایه های بالایی را معمولا بخش آب تحمل می کند و زمانیکه آب از این لایه های آبرفتی تخلیه شود تنش و فشار حاصل به خاک وارد شده و خاک فشرده می گردد، ضخامت خاک کمتر می شود و همه این عوامل سبب فرو نشست گسترده زمین در دشت می شود که طبعات سنگینی را به دنبال خواهد داشت و در واقع یک نوع واکنش طبیعی طبیعت به فعالیت هایی است که بشر در طبیعت انجام می دهد. و اگر این امر بصورت گسترده تر اتفاق بیافتد امکان دارد موجب از بین رفتن آبخوان های آبرفتی نیز گردد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای قزوین عنوان داشت: بر اساس آخرین اطلاعاتی که سازمان زمین شناسی کشور منتشر نموده است دشت قزوین سالیانه بین 1 الی 17 سانتی متر در حال نشست می باشد که متأسفانه در بعضی از نقاط دشت این فرو نشست در حال دیده شدن می باشد که این موضوع باعث می شود آبدهی چاهها به شدت کاهش پیدا کرده و احتمال دارد با بالا رفتن کدورت، کیفیت آب نیز نا مطلوب گردد و در نهایت مشکلات عدیده ای را در تأمین آب شرب و کشاورزی به وجود آورد. وی ادامه داد: با توجه به اقدامات صورت گرفته در دشت قزوین امروز ما شاهد کاهش افت سطح آب زیرزمینی در استان از 168 سانتی متر به حدود 40 سانتی متر می باشیم که باید با تلاش، همکاری و اهتمام بیشتر همه دستگاههای اجرایی استان شاهد به صفر رسیدن کاهش افت سالیانه سفره های آب زیر زمینی باشیم.
مهندس ملکی در ادامه ضمن اشاره به برداشت های بی رویه از منابع آب زیر زمینی در استان اظهار داشت: مهم ترین مشکل دشت قزوین در حال حاضر همین برداشت های بی رویه با حجم و دبی بالا در استان می باشد که با بررسی هایی که همکاران شرکت آب منطقه ای قزوین در این دشت انجام داده اند بهره برداری از منابع آب زیر زمینی سالیانه 1 میلیارد و 800 میلیون متر مکعب می باشد و این در حالی است که باید برداشت ها از آبخوان های دشت قزوین به یک میلیارد متر مکعب در سال کاهش پیدا کند در غیر اینصورت باید شاهد از دست رفتن دشت و فرو نشست های غیر قابل جبران باشیم.
مهندس ملکی ادامه داد: اگر رویه برداشت از منابع آب زیر زمینی را تغییر ندهیم و با این روش کنونی بهره برداری را ادامه دهیم رفته رفته سطح آب های زیر زمینی پایین تر خواهد رفت، پدیده شوم فرو نشست توسعه پیدا خواهد کرد و امکان دارد در آینده ای نه چندان دور دشت با فرو نشست های گسترده مواجه گردد و از آنجایی که دشت و استان قزوین بر روی گسل های مختلف زمین لرزه واقع شده است در چنین شرایطی زمین لرزه نیز موجب تشدید این فرو نشست خواهد گردید و در نهایت زیر ساخت های اصلی استان مانند نیروگاهها، جاده ها، راه آهن و ... و حتی امرار و معاش ساکنین استان با مشکل های عدیده مواجه خواهد شد.
مهندس ملکی در ادامه بیان داشت: شرکت آب منطقه ای قزوین در خصوص جلوگیری از فرو نشست زمین در دشت برنامه های جامعی را دارد که از جمله آن می توان به تشکیل شورای عالی آب در سطح کلان، کار گروه سازگاری با کم آبی در سطح ملی و در سطح استان نیز تشکیل شورای حفاظت از منابع آب را برشمرد. که هدف همه این تشکل و کار گروه ها جلوگیری از افت بیشتر سطح آبهای زیر زمینی است.
مهندس ملکی با اشاره به اینکه جهت جلوگیری از افت بیشتر منابع آب زیر زمینی و رسیدن آبخوان به تعادل چاره ای جز کاهش مصارف نداریم عنوان داشت: برای رسیدن به حد نرمال از منابع آب زیر زمینی دو کار اساسی باید انجام پذیرد یکی باید برداشت های چاه های غیر مجاز را متوقف نماییم و دیگری باید از اضافه برداشت چاههای مجاز جلوگیری نماییم تا بتوانیم در کنار ما بقی تمهیداتی که برای دشت برنامه ریزی نمو ده ایم هر چه سریعتر دشت را به حالت نرمال برگردانیم.
مهندس ملکی ادامه داد: شرکت آب منطقه ای قزوین اولین شرکتی در کشور است که موفق به اخذ دستورات لازم قضایی پلمپ تمامی 1700 حلقه چاه فرم 5 در استان گردیده است و در حال حاضر نیز در حال پر کردن این چاهها با دستورات قضایی است که در این زمینه نیز همکاری های خوب و تنگاتنگی با دستگاههای دیگر برقرار شده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای قزوین یکی از مهم ترین کارها در زمینه کاهش اضافه برداشت از آبخوان های دشت قزوین را نصب کنتورهای هوشمند بر روی تمامی چاههای کشاورزی، صنعتی و دامداری استان دانست و افزود: هدف اصلی ما در ابتدا نصب کنتور هوشمند بر روی تمامی چاهها و در ادامه متصل کردن این چاهها به یک سیستم کنترل مرکزی است که بتوان به صورت لحظه ای و آنلاین تمامی چاهها را رصد نمودکه این کار نیز در استان در حال انجام است و شرکت آب منطقه ای قزوین موفق به نصب نیمی از چاهها استان به کنتور هوشمند گردیده و امیدواریم با تأمین اعتبارات مورد نیاز تا دو سال آینده تمامی چاهها با نصب کنتورهای هوشمند به این سیستم مرکزی متصل گردند.
در خاتمه مهندس ملکی با اشاره مجدد به فرو نشست اظهار داشت: اگر فرو نشست اتفاق بیافتد به هیچ عنوان قابل برگشت نیست زیرا زمانیکه خاک فشرده می شود و آبرفت ها بهم بریزند با هیچ مکانیزمی برگشت پذیر نخواهند بود و در نهایت برای همیشه دشت از دسترس خارج خواهد شد پس برای اینکه دشت حفظ و حراست گردد تلاش،همکاری و همیاری همه ارگان ها و مردم را می طلبد.
نظرات