مروری بر دستاوردهای حوزه انتشارات اداره نشر علم و پایش آینده...
اداره نشر علم و پایش آینده نگاری پژوهشگاه نیرو، با تشكیل شورای انتشارات و ایجاد زیرساخت‌ها و آیین‌نامه‌ها و سایر مستندات در حوزه نشر آثار فعالیت می‌نماید.
تهیه نشریات چاپی و الكترونیكی دارای مجوز از وزارت ارشاد و گرید علمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین چاپ كتاب‌های تألیفی و ترجمه‌ای حاصل از تجربیات و پژوهش‌های متخصصین صنعت برق از اهم فعالیتهای این حوزه است.
چاپ 8 عنوان کتاب و دو نشریه تخصصی معتبر
این اداره در سال جاری، 8 عنوان کتاب به چاپ رسانده است. تازه‌های نشر که حاصل تجربیات و پژوهش‌های متخصصین و پژوهشگران در حوزه‌ی صنعت برق است و به تازگی به چاپ رسیده‌اند به شرح زیر می‌باشد:
1. کتاب « طراحی و اجرای پی ریزشمع در دکل های خطوط انتقال نیرو»
با توجه به رشد سریع مصرف برق در كشور و به دنبال آن لزوم گسترش شبكه‌های انتقال و فوق توزیع، بخش قابل توجهی از بودجه صنعت برق كشور به احداث دكل‌های انتقال و فوق توزیع نیرو اختصاص می‌یابد. در مناطقی كه دارای بستر‌های سست و ضعیف هستند، هزینه ساخت پی دارای رتبه اول و در سایر بستر‌ها هزینه احداث پی در رتبه دوم جای می‌گیرد؛ افزایش اقبال و تمایل به استفاده از پی ریزشمع در دکل‌های انتقال نیرو از یک سو، و فقدان مستندات و منابع مکتوب در خصوص طراحی و اجرای آنها از سوی دیگر، مؤلفین را برآن داشت تا با اتکا به تجربیات و دانش فنی حاصل از اجرای یک طرح پژوهشی اجرا شده در پژوهشگاه نیرو به کارفرمایی شركت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی نسبت به تهیه این کتاب همت گمارند. کتاب پیش‌رو با توجه به مطالعات فنی و بررسی آئین‌نامه‌های گوناگون و امكانات اجرایی موجود در كشور، بطور خاص برای طراحی و اجرای پی ریزشمع برای دکل‌های انتقال نیرو نگاشته شده است. آقایان علی اصغر ذکاوتی و محمدعلی صحنه سرایی نویسندگان این کتاب می‌باشند.
2. کتاب قوانین برق
در راستای کدگذاری قوانین، از کتاب قوانین برق به عنوان «کد قانون برق» یاد می‌شود. در این کدقانونی، به ترتیب تاریخ تصویب، موضوع‌بندی و عنوان نگاری کلیه قوانین موجود در صنعت برق، قابل مشاهده است تا دسترسی آسان به قوانین صنعت برق صورت گیرد. گردآورندگان این کتاب علی‌یار ارشدی، حسین مهدیزاده کسرینه، بهروز بقایی، سمانه جان‌زمین است.
3. کتاب «امنیت داده و ارتباطات صنعت برق براساس IEC62351»
موضوع «امنیت داده و ارتباطات صنعت برق» توسط كارگروه 15 كمیته‌ی فنی TC57 تحت عنوان «مدیریت سیستم‌های قدرت و تبادل اطلاعات مربوط به آن» در مؤسسه‌ی IEC در قالب استانداردهای سری IEC 62351 تدوین می‌شود. این سری از استانداردها که برای صنعت برق اختصاصی هستند، می‌توانند مرجع معتبر مناسبی جهت تدوین دستورالعمل‌های امنیتی مطابق با شرایط بومی کشور باشند. کتاب پیش‌رو با عنوان «امنیت داده و ارتباطات صنعت برق براساس استاندارد IEC62351» با هدف سهولت استفاده از متون استاندارد در راستای استخراج الزامات، دستورالعمل‌ها و مشخصات فنی مورد نیاز برای کاربردهای اختصاصی در بخش‌های مختلف صنعت برق براساس مجموعه گزارش‌های فنی و استانداردهای IEC62351 گردآوری شده است.
مخاطبین این کتاب در بخش‌های مختلف صنعت برق و یا صنایع مشابه و صنعت فاوا عبارتند از:
• مدیران ارشد، مجریان طرح‌ها و راهبران سیستم‌های صنعتی
• بهره‌برداران و کارشناسان تجهیزات (RTU,IED, SCADA,…) و سیستم‌های صنعتی
• طراحان، سازندگان و توسعه‌دهندگان تجهیزات و پروتكل‌های مورد استفاده در صنعت برق و یا صنایع مشابه
• طراحان، سازندگان و توسعه‌دهندگان محصولات امنیتی مورد استفاده در صنعت برق و یا صنایع مشابه
• مشاورین و ارائه دهندگان خدمات امنیتی
• دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا در زمینه امنیت، کنترل، مخابرات و کامپیوتر علاقه‌مند به امنیت داده و ارتباطات در شبکه‌های صنعتی.
گردآورندگان این اثر مریم شبرو، مجتبی طباطباییان، سحر راکعی، هانیه خسروی، بهنام غلامرضازاده فامیلی، سیدعلی قرشی و امیرمهدی سازدار است.
4. کتاب «روش های اکتشافی منابع انرژی زمین گرمایی»
انرژی زمین‌گرمایی یکی از انواع انرژی تجدیدپذیر است که از سیال داغی (بخار، آبداغ یا مخلوطی از هر دو) که در مخازن زمین گرمایی وجود دارد بدست می‌آید. به کمک این منبع انرژی، هم می‌‌توان برق تولید نمود و هم از انرژی حرارتی سیال مذکور بهره‌برداری کرد. نخستین گام جهت بهره‌برداری از انرژی زمین‌گرمایی مطالعات اکتشافی منابع این انرژی می‌باشد. این مطالعات با هدف شناسایی موقعیت دقیق و سایر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مخازن زمین گرمایی طراحی و اجرا می‌گردند. در این کتاب، ابتدا اطلاعات مختصری درخصوص مبانی انرژی زمین گرمایی و اکتشاف منابع آن ارائه شده است. در ادامه، روش‌های اکتشافی به تفصیل، مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این، در متن کتاب، به ریسک‌های مطالعات اکتشافی و شیوه‌های کاهش آنها نیز اشراه شده است. در بخش‌های پایانی نیز نتایج و دستآوردهای دو نمونه از مطالعات موردی به تفضیل ارائه شده است. نویسندگان این کتاب جواد نورعلیئی و داور ابراهیمی است.
5. کتاب «ارزیابی بهره‌وری (کارایی- اثربخشی) تحقیقات صنعت برق با رویکرد کمی‌نگر»
امروزه در کشورهای توسعه‌یافته همگان بر این عقیده‌اند که توسعه سازمان‌ها بر مبنای علم و دانش استوار شده و سازمان‌های پژوهشی و دانش‌محور بیشترین نقش را در شکوفایی اقتصاد کشورها بر‌عهده دارند. اما یکی از بارزترین مشکلات حوزه پژوهش در کشور، نگاه تزئینی و غیرکاربردی به این حوزه است. درحالی‌که دلیل اصلی فعالیتهای پژوهشی ایجاد بهره‌وری بوده و به همین خاطر وظیفه متولیان این حوزه است که با اندازه‌گیری منافع و بهره‌وری حاصل از فعالیتهای پژوهشی و ترویج پژوهش‌های بهره‌ور به اصلاح این نگرش اقدام نمایند. سیاست‌گذاران صنعت برق کشور، همواره به دنبال یافتن پاسخ این سؤال هستند که سیستم پژوهش صنعت برق تا چه مقدار بهره‌ور بوده و چگونه به رفع چالش‌های صنعت برق پرداخته است. به‌طورکلی روش‌های متعددی برای سنجش بهره‌وری (کارایی و اثربخشی) پژوهش وجود دارد؛ هدف این کتاب، ارائه مدل پیشنهادی کاربردی جهت ارزیابی بهره‌وری تحقیقات در صنعت برق کشور است که هم بتواند کارایی و هم اثربخشی فعالیتهای پژوهشی را با تاکید بر نگرش کمی‌سازی، در نظر بگیرد. گردآورندگان این اثر حمیدرضا بزی، محمدرضا ده‌آفرین، محمد حمیدی، مهدی فرهادخانی است.
6. کتاب «بررسی پتانسیل تولید انرژی زیستی از پسماندهای شهری و کشاورزی در ایران »
در این کتاب اولویت‌های به‌کارگیری انرژی زیستی در کشور در استان‌های مختلف برای برنامه‌ریزان و سیاست‌گزاران ارائه شده است که برای عموم کارشناسان، مدیران، برنامه‌ریزان بخش انرژی کشور مفید است. همچنین این کتاب راهنمای مناسبی برای دانشجویان رشته‌های مختلف مرتبط با انرژی زیستی، جهت تخمین پتانسیل و دورنمای انرژی زیستی در ایران خواهد بود. در این کتاب منابع زیست‌توده شامل پسماندهای جامد شهری و ضایعات و زائدات کشاورزی به تفکیک استان‌های ایران شناسایی و تخمین زده شده است. سپس هزینه، آب لازم، جذب انتشار در چرخه عمر، میزان ایجاد اشتغال، و مساحت زمین تحت کشت برای تولید زیست‌توده (کاشت، داشت و برداشت) برآورد شده است.
فصل اول پیشینه به‌کارگیری انواع انرژی زیستی در ایران و دنیا را بیان می‌کند و در ادامه به مهمترین محرک‌های به‌کارگیری این نوع انرژی در سامانه انرژی می‌پردازد. فصل دوم به بررسی پتانسیل تولید انواع انرژی زیستی از ضایعات و زائدات کشاورزی در ایران می‌پردازد. علاوه‌براین، این فصل به بررسی ابعاد پایداری زنجیرۀ تأمین انرژی زیستی از ضایعات و زائدات بخش کشاورزی اختصاص دارد. فصل سوم پتانسیل تبدیل پسماندهای جامد شهری به انرژی زیستی و ابعاد مختلف پایداری آنها را بررسی می‌کند. در فصل چهارم ترازنامه پتانسیل انرژی زیستی کشور به‌صورت استانی ارائه می‌شود. پیوست‌های کتاب اطلاعات تخصصی‌تری پیرامون فناوری‌های کاربردی نظیر هضم بی‌هوازی، دفنگاه‌های پسماندهای جامد شهری، تخمیر، تبادل استری، گازی‌سازی، احتراق، و ... بیان می‌کنند. نویسندگان این اثر اکرم عوامی، عطیه حاج حسن و فاطمه ولی است.
7. کتاب «ابررساناهای دما بالا: اساس و خواص»
یكی از مشكلات عمده صنعت برق، تلفات انرژی از قسمت‌های مختلف این صنعت است كه موجب وارد آمدن خسارات عظیم مالی به صنعت می‌شود. این خسارت‌ها شامل خسارت‌های مربوط به تعمیر و هزینه‌های ناشی از هدر رفت انرژی تولیدی است. یک راهکار مناسب برای کاهش تلفات و افزایش طول عمر تجهیزات مختلف صنعت برق استفاده از تجهیزات مبتنی بر فناوری‌های ابررسانا در صنعت برق است. مواد ابررسانا به سبب اینکه مقاومت الکتریکی ندارند انرژی الکتریکی را بدون هدر دادن انرژی هدایت کرده و هنگام استفاده گرم نشده، از این رو عمر مفید بیشتری دارند. از سوی دیگر استفاده از تجهیزات مبتنی بر فناوری‌های ابررسانا تا حد زیادی حوادث غیرمترقبه را کاهش داده و سبب افزایش ایمنی خطوط انتقال و توزیع برق می‌شوند. یکی از هدف‌های کتاب حاضر که در هفت فصل تدوین شده، آشنایی اولیه و مختصر دانشجویان و کارشناسان با مفاهیم ابررسانا و آگاه نمودن محققان از اهمیت کاربرد ابررسانا در صنعت برق کشور است. در سه فصل ابتدایی این کتاب تاریخچه ابررساناها و مفاهیم اولیه همچون پدیده‌های ابررسانایی، تئوری ابررساناها و انواع مختلف مواد ابررسانا معرفی می‌شود. در فصل چهارم ترمودینامیک ابررساناها در حالت‌های مختلف میدان مغناطیسی و همچنین متغیرهای ترمودینامیکی مورد بحث قرار می‌گیرد. در فصل‌های انتهایی کتاب، خواص مغناطیسی ابررساناها به عنوان یک مشخصه اصلی مواد ابررسانا، رفتار میخکوبی گردشاره‌ها و مدل‌های مختلف میخکوبی معرفی می‌شود. نویسندگان این اثر حسام فلاح آرانی، حسین کوهانی، نسترن ریاحی نوری است.
8. کتاب «خودروهای هیبرید و برقی: اصول و فناوری»
امروزه خودروهای برقی و هیبریدی به‌عنوان یک راهکار اساسی جهت برون‌رفت از مشکلات ناشی از افزایش آلودگی هوا و کاهش ذخایر سوخت‌های فسیلی مرتبط با خودروهای دیزلی و بنزینی معمولی شناخته می‌شوند. کتاب حاضر که اولین کتاب تألیفی درزمینه خودروهای برقی و هیبریدی در داخل کشور محسوب می‌شود، نتیجه سال‌ها تجربه و زحمات حدود ده نفر از افراد خبره و فارغ‌التحصیل دانشگاهی در این زمینه است.
در کتاب حاضر سعی شده تا در هشت فصل به بررسی مباحث مهم و اساسی پیرامون فناوری خودروهای برقی و هیبریدی نظیر: انواع ساختار سیستم‌های پیشرانه، الکترونیک قدرت و شارژرها، باتری و فناوری‌های مرتبط با آن و بررسی استاندارهای مرتبط پرداخته شود. بخش عمده‌ای از کتاب به مطالعه تخصصی آخرین پیشرفت‌های فناوری خودروهای هیبرید و برقی در دنیا و بررسی دقیق اجزا و زیر سیستم‌های آن پرداخته است.
این کتاب با توجه به محتوای گردآوری شده برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی برق و مکانیک سودمند است. همچنین با توجه به این نکته که در این کتاب سعی شده مطالب فنی و فناوری‌های پیشرفته موجود دنیا (هم برای اجزا و هم برای کل خودرو) موردبحث قرار گیرد، مطالب ارائه‌شده می‌تواند جهت استفاده محققین و اساتید دانشگاه نیز بسیار مفید باشد.
گردآورندگان این اثر محمدرضا نیک‌زاد، سهراب امینی ولاشانی، محمد اسکویی است.
علاقمندان برای تهیه کتاب‌های انتشار یافته در پژوهشگاه نیرو می‌توانید به سایت پژوهشگاه نیرو و کتابخانه مراجعه نمایید.
نظرات