رفع نگرانی روانی شهروندان با تجمیع و جلوگیری از گسترش دکل‌های ...

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شهرداری مشهد، انقلاب صنعتی اول با مهار انرژی بخار و مکانیزه کردن صنعت نساجی در بریتانیا و در اواخر قرن هجدهم آغاز شد. انقلاب صنعتی دوم نیز تقریبا یک قرن پس از انقلاب صنعتی اول و با خط مونتاژ متحرکی که هنری فورد، موسس کارخانه فورد موتور ایجاد کرد، آغاز و در اوایل قرن بیستم به اوج رسید و براین اساس کارخانه‌ها توانستند با ایجاد خطوط مونتاژ، محصولات خود را به‌صورت انبوه تولید و به قیمت ارزان به بازار عرضه کنند. انقلاب صنعتی سوم که در سال ۱۹۷۰ آغاز شد، انقلاب دیجیتال نام داشت و از الکترونیک و فناوری اطلاعات در فرآیندهای تولید استفاده کرد. ما انسان‌ها در طول دهه‌های اخیر ماشین‌های بیشتری را برای انجام برخی امور مرتبط با صنعت به کار گرفته‌ایم. انجام امور به‌وسیله‌ی ماشین‌ها و با نظارت انسان و سپس حرکت به سمت انجام کارها به‌ وسیله‌ی کامپیوترها و بدون دخالت ما، همان چیزی است که اکنون تحت عنوان چهارمین انقلاب صنعتی شناخته می‌شود.
تعارض تکنولوژی جدید با محیط و زیستگاه بشر
هم زمان با پیشرفت های علمی بشر و دستیابی به عرصه های نوین و پیشرفته در عصر کنونی، نحوه استفاده از تکنولوژی های مختلف در زندگی روزمره یکی از دل مشغولی های بشر عصر حاضر بوده است. یکی از تکنولوژی های مورد استفاده و شاید به نوعی مهم ترین آن ها، پیشرفت بشر در حوزه فناوری دیجیتال و بهره مندی از ان در حیطه ارتباطات است. یکی از مسایل مهمی که همواره مورد توجه بوده، تعارض تکنولوژی جدید با محیط و زیستگاه بشر است که با پدید آمدن زندگی شهری ایجاد و تا کنون ادامه دارد. در این میان تکنولوژی ارتباطات نیز از این امر مستثنی نبوده و در کنار فراهم آوردن مزایا و تسهیلات بسیار برای زندگی نوین شهری، آثار سوء و خرابی هایی را نیز برای محیط زیست بشر فراهم آورده است.
به موازات گسترش شبکه تلفن همراه در کشور طی دو دهه اخیر، تعداد دکل‌های مخابراتی نیز به شکل روز افزون در شهرها، خصوصا کلان‌شهرها افزایش یافته است. گسترش ارتباطات به واسطه گسترش شبکه‌ های موبایل گرچه موجب ایجاد امکانات و بهره‌مندی شهروندان از مزایای آن شده ا‌ست اما در سویی دیگر به واسطه فقدان نظارت و خلا قانونی در زمینه کنترل توسعه شبکه موبایل، احداث غیر اصولی دکل‌های مخابراتی موجب ایجاد آلودگی بصری و به هم ریختگی مبلمان شهری شده است.
در موارد معدودی نیز به واسطه استقرار دکل مخابراتی در فضاهای غیر استاندارد، ایمنی و سلامت ساکنین همجوار دکل‌ ها به مخاطره افتاده است. تعدد دکل‌های مخابراتی هر اپراتور عمدتاً به دلیل تاکید آن اپراتور به تکمیل پوشش آنتن دهی در شهرها بوده و تا حدودی غیر قابل اجتناب است اما اینکه هر اپراتور دکل خاص و انحصاری خود را در سطح شهر نصب کند، کاملاً غیر ضروری است. در کشورهای پیشرفته جهت کاستن از معایب تعدد دکل‌های مخابراتی، متولیان امور شهری و قانون گذاران حوزه ارتباطات سیار بر آن شدند تا با استفاده از تاور کمپانی ها (شرکت های خصوصی که تخصص آن ها احداث و بهره برداری از سایت های مخابراتی است) نسبت به احداث دکل‌های مخابراتی که قابلیت میزبانی چندین اپراتور را دارد، اقدام کنند.
کمینه کردن جنبه های منفی احداث دکل
با توجه به ضرورت و اجتناب ناپذیری گسترش شبکه موبایل دست اندرکاران مدیریت شهری در کشورهای پیشرفته دنیا در جستجوی راه حلی با هدف کمینه کردن جنبه های منفی احداث دکل و بیشینه سازی جنبه های مثبت آن بر آمدند. اولین تلاش ها در اوایل دهه ۹۰ میلادی در آمریکا صورت گرفت که طی آن قانون‌گذاران با مشارکت بخش خصوصی اقدام به ساماندهی سایت های مخابراتی در شهرها کردند.
به طور خلاصه آنچه در صنعت ارتباطات سیار و حوزه تامین زیرساخت به عنوان طرح ساماندهی سایت های مخابراتی عنوان می شود شامل پرهیز از احداث سایت های همجوار و به موازات آن جمع آوری سایت های همجوار پیشین به شکل تدریجی و نصب سازه های زیباسازی شده توسط کمپانی تاور با هدف تامین نیازمندی های اپراتور ها بابت ایجاد پوشش و ترافیک و همچنین بهبود مبلمان و سیما و منظر شهری است.
نگرانی از موضوع وجود دکل‌های مخابراتی و مشکلات ناشی از آن، به موازات کلانشهرهای کشور در شهر مشهد نیز شدت گرفته است. شهر مقدس مشهد به عنوان دومین شهر بزرگ کشور و میزبانی حرم مطهر رضوی در کانون توجهات ملی است بنابراین شهروندان، زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی شایسته برخورداری از شهری با مبلمان مناسب و دارای سیما و منظر درخور هستند. فارغ از داشتن یا نداشتن خطرات سلامتی ناشی از امواج الکترومغناطیسی، نگرانی روانی شهروندان از گسترش سایت های مخابراتی؛ چهره شهر نیز به واسطه تعدد این دکل‌ها نامناسب شده است. در این راستا شهرداری مشهد چند سالی است که بحث تجمیع و جلوگیری از گسترش دکل‌های مخابراتی در شهر مشهد را در پیش گرفته است، کاری که سایر کشورهای پیشرفته دنیا آن را انجام داده‌اند یا در حال انجام آن هستند.
به گفته مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد، بحث و اقدام جدی در این زمینه در شهرداری مشهد به سال‌های ۸۹ و ۸۸ بر می‌گردد که در این سال‌ها بحث ساماندهی دکل‌های مخابراتی مطرح شده است. در مقطع زمانی فوق شورای اسلامی شهر مشهد، شهرداری را مکلف کرده است تا لایحه‌ای برای ساماندهی این موضوع ارائه دهد، چرا که در این سال‌ها افزایش تعداد دکل‌ها موجب ایجاد آلودگی بصری در سیما و منظر شهری و نگرانی شهروندان از وجود خطرات دکل‌ها شده است.
سازمان فاوای شهرداری مشهد؛ عهده‌دار ساماندهی دکل‌های مخابراتی
در این راستا سه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه، خدمات شهری محیط زیست و معماری و شهرسازی شهرداری مشهد در سال ۸۹ مکلف شدند تا لایحه ساماندهی دکل‌های مخابراتی را به شورای اسلامی شهر ارائه دهند. بعد از یک سال کار کارشناسی، لایحه‌ای تنظیم و پس از رفت و برگشت‌های متعدد، این لایحه در ۲۸ آبان ماه سال ۹۰ به تصویب رسیده است که بر این اساس سازمان فاوای شهرداری مشهد وظیفه ساماندهی و اصلاح وضعیت نابسامان موجود را عهده‌دار شد.
با توجه به اینکه در گذشته هر کدام از اپراتورها به صورت انفرادی اقدام به نصب دکل می‌کردند، از سال ۹۰ با تصویب لایحه ساماندهی دکل‌های مخابراتی در شورای اسلامی شهر، نقاط مشترک برای احداث و نصب دکل‌ها شناسایی شده است تا از گسترش این دکل‌ها کاسته شود. بهبود مبلمان شهری و زیباسازی محیطی، کاهش مخاطرات بهداشتی، سلامت و ایجاد بستر توسعه را از مزایای تجمیع سایت‌های مخابراتی برای شهر مشهد بوده و سازمان فاوا در راستای وظایف محوله از سمت شورای شهر با جدیت هر چه بیشتر این مهم را دنبال کرده است.
در راستای تلاش های سازمان فاوای شهرداری مشهد و با استفاده از تجارب پیشین آن سازمان و پروژه انجام شده در جزیره کیش در اسفند ماه سال ۱۳۹۴ تفاهم نامه ای فی مابین سازمان فاوای شهرداری مشهد و شرکت فن آسیا منعقد شد و بر اساس پارامتر های فنی شرکت فن آسیا نسخه اولیه طرح شبکه رادیویی را که طی آن قریب به هزار و ۲۰۰ سایت موجود مشهد جمع آوری و تاییدیه سه اپراتور همراه اول، رایتل و مبین نت در مرداد ۱۳۹۵ اخذ شد.
همچنین بر اساس طراحی صورت گرفته و جهت اجرای سایت های نمونه در هشت نقطه از سطح شهر مشهد، سازه های زیبا سازی شده نصب شدند. این سازه ها علاوه بر زیبایی بصری چند منظوره هستند و جدا از اینکه امکان نصب تجهیزات ۶ اپراتور بر روی آن وجود دارد، در صورت مناسب بودن مکان، امکان نصب دوربین‌های کنترل ترافیک و سایر سنسورهای شهر هوشمند مثل سنسورهای کنترل سنجش آلودگی هوا و… در صورت درخواست آنان وجود دارد.
میزان تشعشع آنتن‌های موبایل کمتر از یک دهم حد استاندارد است
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده است که میزان تشعشع آنتن‌های موبایل کمتر از یک دهم حد استاندارد است و تاکنون حتی یک مورد گزارش درباره تشعشعات رادیویی که منجر به خطر انداختن سلامتی افراد شده باشد اعلام نشده است و تمام تجهیزاتی که به نحوی دارای تشعشع هستند، مانند آنتن‌های موبایل و تلفن‌های بی‌سیم در مبادی ورودی کشور از لحاظ استاندارد اندازه‌گیری می‌شوند، چنانچه تست تجهیزات وارداتی به کشور بالاتر از میزان حد تشعشع باشد یا اجازه ورود به کشور داده نمی‌شود یا جمع‌آوری و پلمب می‌شود.
بنابراین با مطالعه مورد فوق و با توجه به پژوهش های به عمل آمده توسط نهادهای بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی و همچنین اعلام نظر وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی کشور چنین نتیجه می شود که آسیب رسان بودن آنتن های مخابراتی به اثبات نرسیده است. اما آنچه به عنوان یک واقعیت غیر قابل کتمان است، سلب آسایش روانی شهروندان به واسطه قرار گیری آنتن های مخابراتی متعدد در محل زندگی شان است و طرح ساماندهی و تجمیع سایت های مخابراتی می تواند کمک شایانی به کاهش این فشار روانی داشته باشد. چرا که کم بودن تعداد دکل‌ها، به دلیل صرف توان بیشتر برای برقراری ارتباط، اتفاقاً باعث آسیب رساندن بیشتر تجهیزات همراه به شهروندان می‌شود و طرح تجمیع، با فرایند تعریف شده، این تعدد مثبت را با لحاظ نگرانی های مردمی، به شکل مطلوبی مدیریت می کند.
از مهم ترین نکات منفی سایت های مخابراتی تاثیر مخرب آن بر سیما و منظر شهری است
از مهم ترین نکات منفی سایت های مخابراتی تاثیر مخرب آن بر سیما و منظر شهری است. رشد لجام گسیخته نصب و بهره‌برداری از دکل های مخابراتی گاها شهرها را به جنگلی از دکل های مخابراتی تبدیل کرده است. تلاش شرکت های مخابراتی دنیا برای استتار زیرساخت های موبایل توسط اشیای طبیعی اگرچه می‌تواند مخالفانی داشته باشد، ولی هم‌زمان احترام به علاقمندان به طبیعت نیز محسوب می شود.
سازمان فاوا شهرداری مشهد نیز با تاکید بر ضرورت زیبا سازی سازه های تجمیعی تلاش کرده است تا از سازه هایی که همزمان تامین کننده نیازهای تخصصی اپراتورهای تلفن همراه و دارای سازه های زیبا سازی شده باشد بهره گیرد. حاصل این تلاش ارائه بیش از ۱۴ نوع سازه زیبا سازی شده توسط مجری طرح است.
یکی دیگر از موضوعات مهم در ساماندهی دکل‌ها توجه به این نکته است که شهرداری‌ در این پروژه به دنبال منفعت اقتصادی نبوده و مبالغ اندکی که اپراتورهای مخابراتی بابت مجوزها و استفاده از فضاهای عمومی به شهرداری پرداخت می‌کنند، صرف وظایف و تکالیف نظارتی در این حوزه می‌شود. آنچه باعث می‌شود شهرداری به‌ر‌غم مشکلات متعدد، این پروژه را پیگیری کند، نگاه کلان مدیریتی در توسعه متوازن شهر است که در آن ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی ضرورت ویژه دارد.
با توجه به اینکه ساماندهی، زیباسازی و تجمیع سایت های مخابراتی امکان تعامل بین اپراتورها و شهرداری مشهد را افزایش داده، امکان واگذاری اراضی جهت احداث سایت های تجمیعی را افزایش می دهد و به اپراتورهای تلفن همراه کمک می کند تا پوشش و کیفیت ترافیک خود را افزایش دهند و ضمن رفع نقاط کور شبکه، نسبت به ارتقاء کیفیت خدمات در نقاط واجد پوشش نیز اقدام کنند.

حوریه جمالی پور