طرح جامع اطلس محلات، خلاء چندین ساله شهر مشهد را ...

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای اسلامی شهر مشهدمقدس، محمدهادی مهدی‌نیا در آیین رونمایی از طرح جامع اطلس محلات شهر مشهد که با حضور جمعی از اعضای شورا، شهردار و مدیران شهری برگزار شد، ضمن تبریک دهه مبارک فجر، اظهارکرد: پس از خانواده، محله در حوزه شهری، اولین تبلور اجتماعی ما بوده و هرچه فراتر از خانواده در حوزه اجتماع شکل می‌گیرد، شروع آن از کالبد محله است.

مهدی‌نیا با بیان اینکه در گذشته محلات از اهمیت و کاربرد بیشتری، نسبت به امروز برخوردار بودند، گفت: کماکان آثاری از این محلات که بر مبنای قومیت و اصناف و مذاهب و نژاد و ... شکل گرفته را شاهد هستیم که از گذشته باقیمانده است.

وی همچنین افزود: شهرهای گذشته ما، بویژه آنها که بر مبنای شهرهای ایرانی و اسلامی شکل گرفته‌اند، دارای محل‌های استقرار گروه‌های اجتماعی مختلف بوده‌اند.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد با بیان اینکه در گذشته محلات ساختاری منسجم و کالبدی بهم‌پیوسته داشتند و کالبد، تبلور عینی داشت، تصریح کرد: برهمین اساس، حس تعلق‌خاطر به مکان و هویت و انسجام اجتماعی توسط محلات شکل می‌گرفت که خروجی آن نظارت و ایجاد امنیت بدون حضور ناظر رسمی دولتی بود؛ برهمین اساس عملا امنیت و انسجام محله توسط افراد محله و ساکنین آن حفظ می‌شد و ساختار کالبدی نیز آن را حمایت می‌کرد.

مهدی‌نیا از مسجد و بازار و میدان و محله به‌عنوان عناصر اصلی شهرهای ایرانی و اسلامی یاد کرد و گفت: محله به‌عنوان سلول اصلی تشکیل دهنده شهر محسوب می‌شود.

وی در ادامه افزود: با شروع قرنی که آخرین ماه‌های آن را سپری می‌کنیم، شاهد ورود عنصر اتومبیل و به تبع آن، خیابان بودیم و قانون احداث و توسعه معابر و شوارع که در سال 1312 به تصویب رسید، منجر به ازهم گسیختگی محلات در برخی شهرها همچون مشهد و تهران شد؛ برش محلات قدیمی که بریدن کالبدی صرف نیست بلکه هویت اجتماعی را دگرگون کرده است.

مهدی‌نیا خاطرنشان کرد: در اواخر دهه 40 طرح‌های جامع و تفصیلی، مبتنی بر واحد همسایگی و نه محله شکل گرفت و ملاک تصمیم‌گیری شهرهای ما شده است؛ برهمین اساس، جز اسامی که برمبنای قومیت و نژاد و ... بوده از محلات ما باقی‌نمانده، ساکنین محلات یکدیگر را نمی‌شناسند و از یکدیگر حمایت نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه افزایش جمعیت و شکل‌گیری آپارتمان‌نشینی در این زمینه بی‌تاثیر نبوده است، گفت: غرب در دو دهه اخیر به این نتیجه رسیده که این سبک شهرسازی، کیفیت و کمیت‌هایی را برای شهر ایجاد می‌کند ولی کیفیت‌هایی را در حوزه اجتماعی از دست خواهد داد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در ادامه تصریح کرد: الگوی نو شهرگرایی و یا پرداختن به محلات سنتی از اواخر قرن 20 از اروپا آغاز شد؛ آغازی که بازگشت به گذشته‌ای بود برای احیای محلات محلات شهری.

مهدی‌نیا با بیان اینکه رسیدن به چنین نقطه‌ای از شهرسازی برای ما در ایران کار سختی است، اظهارکرد: در جهانی زندگی می‌کنیم که با محلات خود ارتباط و حس تعلق خاطر نداریم؛ برهمین اساس، در گام نخست باید محلات خود را بشناسیم و اطلاعات لازم از آن‌ها را تولید کنیم.

وی افزود: این تهیه اطلاعات برای بازگشت به محله‌محوری و انسجام اجتماعی محلات سنتی، شرط لازم است ولی کافی نیست؛ اتفاقی که امروز شاهد آن هستیم، گام آغازین برای افزایش آگاهی در حوزه محلات است و خلاء چندین ساله برطرف می‌شود.

مهدی‌نیا در ادامه با تقدیر و تشکر از پیگیری‌های مستمر «مهندس آل‌شیخ» و تقدیر از بدنه تخصصی شهرداری که نسبت به تهیه این اطلس اقدام کرده‌اند، گفت: براساس مصوبه وزارت کشور، برای شهر مشهد 17 منطقه شهرداری و 170 محله به تایید رسیده است؛ البته خالی از اشکال نیست و انتقاداتی به آن وارد بوده ولی از نقطه‌ای باید شروع کرد و به نقطه بهینه رسید.

وی با بیان اینکه اطلاعات مربوط به وسعت، جمعیت، تعداد خانوار و استخوان‌بندی محلات در اطلس جامع محلات قید شده است، تصریح کرد: در گام بعدی باید دو تا اقدام انجام شود؛ نخست اینکه اطلاعات به صورت رقومی باشند و در دسترس همه، و دوم اینکه قابلیت برخط شدن داشته باشند و همزمان با انجام امور شهر، اطلاعات با اقدامات صورت گرفته به شکل روزانه، بدون دستکاری، به‌روز شوند.

مهدی‌نیا گفت: خوشبختانه زیرساخت خوبی در شورای پنجم برای تحقق این مهم ایجاد شده و بخشی از کارخانه نوآوری به فضایی تحت عنوان رصدخانه شهری اختصاص یافته است؛ این رصدخانه می‌تواند از داده‌ها و محتوای اطلس 18گانه محلات شهری به صورت برخط استفاده نماید.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در پایان گفت: امیدواریم در گام بعدی، دفتر نوسازی و تحول سازمانی بتواند این اطلاعات را در پلت‌فرم رصدخانه شهری بارگذاری و ارتباط برخط معناداری را با بخش‌های مختلف شهرداری برقرار کند تا ضمن انجام کارهای روزمره، اطلاعات کنسول محلات شهری نیز در این اطلس به‌روز شود و به نقطه‌ای دست پیدا کنیم که واحد‌های سازمانی خارج از شهرداری هم به این موضوع بپیوندند و در حوزه آمار و اطلاعات یکپارچگی داشته باشیم.