منابع آب زیرزمینی در بحرانی پنهان
سازمان ملل هرساله یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برای روز جهانی آب تعیین می‌کند تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد و شعار امسال، آب زیرزمینی؛ مرئی شدن نامرئی است.
می‌توان شعار روز جهانی آب امسال را از دو منظر مورد بررسی قرار داد، یکی با این نگاه که مرئی شدن نامرئی یعنی دیده شدن منابع نادیدنی آب زیرزمینی. به عبارتی در این زمان که خشکسالی تقریباً در همه جای دنیا فرا گیر شده، بشر با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، منابعی که در زیر زمین قرار دارد و از دیده پنهان است را در معرض دید و استفاده عموم قرار می‌دهد.
البته این بهره‌مندی بدون در نظر گرفتن اهمیت این منابع در جهت حفظ پایداری و وضعیت تعادلی زمین بوده و همین برهم خوردن تعادل منابع آب زیرزمینی باعث بروز و ظهور مشکلاتی همچون فرونشست زمین، افزایش گرد و غبار ناشی از خشک شدن اراضی دارای بافت ریزدانه ای که زه مناسب ندارند، خشک شدن تالاب‌ها، باتلاق‌ها و ... شده است و حتی می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را در آینده نیز به وجود آورد که هنوز از نظر بشر شناخته شده نیست.
از منظر دیگر مرئی شدن نامرئی می‌تواند به این معنا باشد که به دنبال تغییرات اقلیمی و کاهش جریانات سطحی در دنیا، اکثر کشورها پی به ارزش این منبع حیاتی برده اند و همه به دنبال استفاده بیش از پیش از این منبع خدادادی هستند و در آینده نیز کشورهایی که دارای تکنولوژی استحصال و بهره‌وری بهتر و بیشتر باشند می‌توانند استفاده مناسب و بیشتری را از منابع آب زیرزمینی داشته باشند.
گفتنی است بیان این شعار از سوی سازمان ملل نشان از اهتمام اکثر کشورها به بهره مندی از منابع آب زیرزمینی دارد که مسئولان عزیز کشور بخصوص در حوضه‌های آبریز داخلی مشترک، دشت‌های مشترک و آبخوانهای مشترک بایستی برنامه‌ریزی لازم جهت استفاده بهینه حوزه‌ها و آبخوانهای مشترک بر اساس قدرالسهم خود را بدون ضرر به دیگری داشته باشند. همچنین با کشورهای همسایه نیز تعاملاتی داشته و یا پیگیر برداشت از این منابع باشند تا علاوه بر کنترل برداشت‌ها توسط مردم، سایر کشورهای همسایه نیز از آبخوانهای مشترک بیش از اندازه برداشت نکنند و کشور ما همچون برداشت از مناطق گازی مشترک در این زمینه نیز عقب نماند.
شاید بتوان گفت هدف از شعار آب زیرزمینی؛ مرئی شدن نامرئی یعنی مشخص شدن و در معرض دید همگان قرار گرفتن کاهش منابع آب زیرزمینی خصوصاً در آبخوانهای مشترک بین حوزه های سیاسی و بروز تنش‌ها و نزاع‌های اجتماعی بر سر برداشت بیشتر از منابع آب زیرزمینی، که در این صورت باید قبل از آنکه اثرات کاهش این منابع حیاتی بر روی سایر مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آشکار و مرئی شود چاره ای اندیشیده و مدیریت‌های محلی، منطقه‌ای و آبخوانی تشکیل و ضمن آگاهی رسانی به ذینفعان، از صدمات و خطرات احتمالی که نامرئی است و مرئی خواهد شد جلوگیری گردد.
به عبارت دیگر، مرئی شدن نامرئی یعنی شروع جنگ آب. جنگی که بیش از 30 سال پیش سازمان‌های بین‌المللی آن را هشدار داده بودند و امروزه شاهد آن هستیم که دولت‌ها جهت تأمین امنیت غذایی خود ضمن استفاده از منابع آب مشترک با یکدیگر مخاصمه می‌کنند.
ذکر این نکته ضرورت دارد که بایستی با برگزاری نشست‌های مختلف این شعار (آب زیرزمینی؛ مرئی شدن نامرئی) از همه جوانب اقتصادی، اجتماعی، امنیت غذایی، سیاسی و محیط زیستی مورد بررسی کارشناسانه قرار گرفته و صاحبنظران ضمن طرح موشکافانه موضوع تمام جوانب امر را مد نظر قرار دهند.
لینک اصل خبر در سایت وزارت نیرومیتوان شعار روز جهانی آب امسال را از دو منظر مورد بررسی قرار داد، یکی با این نگاه که مرئی شدن نامرئی یعنی دیده شدن منابع نادیدنی آب زیرزمینی. به عبارتی در این زمان که خشکسالی تقریباً در همه جای دنیا فرا گیر شده، بشر با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، منابعی که در زیر زمین قرار دارد و از دیده پنهان است را در معرض دید و استفاده عموم قرار می‌دهد.
البته این بهره‌مندی بدون در نظر گرفتن اهمیت این منابع در جهت حفظ پایداری و وضعیت تعادلی زمین بوده و همین برهم خوردن تعادل منابع آب زیرزمینی باعث بروز و ظهور مشکلاتی همچون فرونشست زمین، افزایش گرد و غبار ناشی از خشک شدن اراضی دارای بافت ریزدانه ای که زه مناسب ندارند، خشک شدن تالاب‌ها، باتلاق‌ها و ... شده است و حتی می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را در آینده نیز به وجود آورد که هنوز از نظر بشر شناخته شده نیست.
از منظر دیگر مرئی شدن نامرئی می‌تواند به این معنا باشد که به دنبال تغییرات اقلیمی و کاهش جریانات سطحی در دنیا، اکثر کشورها پی به ارزش این منبع حیاتی برده اند و همه به دنبال استفاده بیش از پیش از این منبع خدادادی هستند و در آینده نیز کشورهایی که دارای تکنولوژی استحصال و بهره‌وری بهتر و بیشتر باشند می‌توانند استفاده مناسب و بیشتری را از منابع آب زیرزمینی داشته باشند.
گفتنی است بیان این شعار از سوی سازمان ملل نشان از اهتمام اکثر کشورها به بهره مندی از منابع آب زیرزمینی دارد که مسئولان عزیز کشور بخصوص در حوضه‌های آبریز داخلی مشترک، دشت‌های مشترک و آبخوانهای مشترک بایستی برنامه‌ریزی لازم جهت استفاده بهینه حوزه‌ها و آبخوانهای مشترک بر اساس قدرالسهم خود را بدون ضرر به دیگری داشته باشند. همچنین با کشورهای همسایه نیز تعاملاتی داشته و یا پیگیر برداشت از این منابع باشند تا علاوه بر کنترل برداشت‌ها توسط مردم، سایر کشورهای همسایه نیز از آبخوانهای مشترک بیش از اندازه برداشت نکنند و کشور ما همچون برداشت از مناطق گازی مشترک در این زمینه نیز عقب نماند.
شاید بتوان گفت هدف از شعار آب زیرزمینی؛ مرئی شدن نامرئی یعنی مشخص شدن و در معرض دید همگان قرار گرفتن کاهش منابع آب زیرزمینی خصوصاً در آبخوانهای مشترک بین حوزه های سیاسی و بروز تنش‌ها و نزاع‌های اجتماعی بر سر برداشت بیشتر از منابع آب زیرزمینی، که در این صورت باید قبل از آنکه اثرات کاهش این منابع حیاتی بر روی سایر مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آشکار و مرئی شود چاره ای اندیشیده و مدیریت‌های محلی، منطقه‌ای و آبخوانی تشکیل و ضمن آگاهی رسانی به ذینفعان، از صدمات و خطرات احتمالی که نامرئی است و مرئی خواهد شد جلوگیری گردد.
به عبارت دیگر، مرئی شدن نامرئی یعنی شروع جنگ آب. جنگی که بیش از 30 سال پیش سازمان‌های بین‌المللی آن را هشدار داده بودند و امروزه شاهد آن هستیم که دولت‌ها جهت تأمین امنیت غذایی خود ضمن استفاده از منابع آب مشترک با یکدیگر مخاصمه می‌کنند.
ذکر این نکته ضرورت دارد که بایستی با برگزاری نشست‌های مختلف این شعار (آب زیرزمینی؛ مرئی شدن نامرئی) از همه جوانب اقتصادی، اجتماعی، امنیت غذایی، سیاسی و محیط زیستی مورد بررسی کارشناسانه قرار گرفته و صاحبنظران ضمن طرح موشکافانه موضوع تمام جوانب امر را مد نظر قرار دهند.
نظرات