مدیریت صحیح مصرف برق؛ راهکار توسعه کشور
انرژی به عنوان عامل حرکت، جایگاه روشن و تعریف شده در چشم انداز رشد و توسعه کشورها دارد. در این میان برق به دلیل تاثیر آن بر توسعه همه جانبه در زندگی امروز، جایگاه بالایی در هرم تقاضای مردم به مصرف انرژی دارد. البته بهره‌گیری از این انرژی پاک با توجه به وابستگی آن برای تولید به سوخت‌های فسیلی، تبعاتی هم به دنبال دارد.
آمارها نشان می‌دهد نزدیک به 90 درصد برق مورد نیاز دوره اوج بار تابستان سال گذشته را نیروگاه‌های حرارتی تامین کردند. نیروگاههایی که سوخت مصرفی آنها گاز طبیعی، مازوت و گازوییل بوده است. از سویی رشد جمعیت، تقاضای مصرف و مقبولیت استفاده از انرژی الکتریکی، توجه سیاست‌گذاران این صنعت را همواره در جهت توسعه زیرساخت‌های آن سوق داده است.
اما روشن است؛ ساخت نیروگاه‌ها هزینه‌های هنگفتی بر دوش دولت می‌گذارد که این موضوع از دو منظر قابل توجه است. نخست، هزینه‌های زیست محیطی که با مصرف منابع فسیلی برای تبدیل به انرژی الکتریکی بر محیطزیست اثر می‌گذارد و دیگر، هزینه‌های مالی که موثر از مصرف انواع سوخت‌های فسیلی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت تولید برق است.
با توجه به این موضوع، ساخت واحدهای نیروگاهی نیازمند منابع مالی عظیمی است. براساس آمار موجود، هزینه ساخت نیروگاه در سال 1400 به ازای هر یک کیلووات ساعت انرژی الکتریکی، حدود 600 یورو بود که این مقدار برای ساخت یک نیروگاه سیکل‌ترکیبی با ظرفیت 500 مگاوات، حدود 300 میلیون یورو هزینه در بردارد که به طور حتم، در سال جاری با توجه به آثار تورم و شرایط اقتصادی، رقم ریالی این هزینه بار مالی سنگینی برای صنعت برق خواهد داشت.
البته این رقم تنها هزینه‌های احداث را شامل می‌شود و هزینه‌های مرتبط با استهلاک واحدها، ناشی از مصرف سوخت مایع در آن لحاظ نشده است. نکته دیگر آن که ساخت نیروگاه‌های جدید مصرف سوخت را در کشور افزایش می‌دهد که علاوه بر هزینه‌های تولید سوخت، هزینه‌های زیست محیطی را هم می‌باید مورد توجه قرار داد.
موضوع مهم دیگری که در حوزه تولید و مصرف برق مورد توجه قرار می‌گیرد، مصرف مضاعف برق در ماه‌های گرم سال است. در واقع مصرف برق رابطه مستقیم با دمای هوا دارد. در سال گذشته گرما زودتر از انتظار نمایان شد و تبعات آن افزایش تقاضای مصرف برق خانگی بود که نگرانی زیادی در حوزه سیاست‌گذاری این صنعت ایجاد کرد.
پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش زودهنگام دمای هوا در سال جاری است که برای برون رفت از وضعیت عدم توازن تولید و مصرف، متولیان حوزه صنعت برق، اقدام به اجرای طرح‌های توسعه در صنعت تولید برق کرده‌اند. با وجود اینکه هزینه‌های بسیاری صرف ساخت نیروگاه‌ها می‌شود، همچنان شاهد ناهمترازی تولید و مصرف در ماه‌های گرم سال هستیم که موجب نگرانی متولیان این صنعت شده است.
هرچند نوسازی واحدهای فرسوده و ساخت نیروگاه‌های جدید از اولویت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت تولید برق و راهکاری برای پاسخ به نیاز روزافزون انرژی الکتریکی است اما بی تردید، تنها راه پاسخ به نیاز مصرف در کشور نخواهد بود.
مطابق آخرین آمار ارائه شده تحت عنوان ترازنامه انرژی، سرانه مصرف برق خانگی در ایران معادل 1058 کیلووات ساعت برای هر نفر برآورد می‌شود. این در حالی است که متوسط جهانی این آمار معادل 182 کیلووات ساعت است. به عبارت دیگر میزان سرانه مصرف برق خانگی در ایران 6 برابر متوسط جهانی است. این سخن بدان معناست که با رعایت الگوی صحیح مصرف، می‌توان از مصرف بی‌رویه و هدررفت انرژی الکتریکی و سوخت‌های فسیلی به مقادیر زیادی پیشگیری کرد که حاصل آن، کاهش هزینه‌های مربوط به طرح‌های توسعه نیروگاهی و کاهش قابل توجه آثار نامطلوب ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی خواهد بود.
توسعه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، کشاورزی، صنعتی، اجتماعی و ...، نیازمند بازبینی در مدیریت مصرف است و با ترویج فرهنگ مصرف بهینه می‌توان منابع مالی لازم را برای رشد همه جانبه در کشور فراهم کرد. تجربه ناخوشایند شیوع بیماری کرونا نشان داد که می‌توان با بهره‌گیری از ابزار فرهنگ، رفتار مناسب را برای برخورد با پدیده‌ها و موضوعات نامطلوب نهادینه و الگوسازی کرد.
تابستان گرمی پیش روست که در آن سهم تولید برق در نیروگاه‌های برق آبی به دلیل کاهش نزولات آسمانی و کمبود منابع آبی، بسیار کم خواهد بود. از این روی منطقی به نظر می‌رسد که در کنار سرمایه‌گذاری‌های جدید، به موضوع مدیریت مصرف توجه بیشتری شود.
لینک اصل خبر در سایت وزارت نیروآمارها نشان می‌دهد نزدیک به 90 درصد برق مورد نیاز دوره اوج بار تابستان سال گذشته را نیروگاه‌های حرارتی تامین کردند. نیروگاههایی که سوخت مصرفی آنها گاز طبیعی، مازوت و گازوییل بوده است. از سویی رشد جمعیت، تقاضای مصرف و مقبولیت استفاده از انرژی الکتریکی، توجه سیاست‌گذاران این صنعت را همواره در جهت توسعه زیرساخت‌های آن سوق داده است.
اما روشن است؛ ساخت نیروگاه‌ها هزینه‌های هنگفتی بر دوش دولت می‌گذارد که این موضوع از دو منظر قابل توجه است. نخست، هزینه‌های زیست محیطی که با مصرف منابع فسیلی برای تبدیل به انرژی الکتریکی بر محیطزیست اثر می‌گذارد و دیگر، هزینه‌های مالی که موثر از مصرف انواع سوخت‌های فسیلی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت تولید برق است.
با توجه به این موضوع، ساخت واحدهای نیروگاهی نیازمند منابع مالی عظیمی است. براساس آمار موجود، هزینه ساخت نیروگاه در سال 1400 به ازای هر یک کیلووات ساعت انرژی الکتریکی، حدود 600 یورو بود که این مقدار برای ساخت یک نیروگاه سیکل‌ترکیبی با ظرفیت 500 مگاوات، حدود 300 میلیون یورو هزینه در بردارد که به طور حتم، در سال جاری با توجه به آثار تورم و شرایط اقتصادی، رقم ریالی این هزینه بار مالی سنگینی برای صنعت برق خواهد داشت.
البته این رقم تنها هزینه‌های احداث را شامل می‌شود و هزینه‌های مرتبط با استهلاک واحدها، ناشی از مصرف سوخت مایع در آن لحاظ نشده است. نکته دیگر آن که ساخت نیروگاه‌های جدید مصرف سوخت را در کشور افزایش می‌دهد که علاوه بر هزینه‌های تولید سوخت، هزینه‌های زیست محیطی را هم می‌باید مورد توجه قرار داد.
موضوع مهم دیگری که در حوزه تولید و مصرف برق مورد توجه قرار می‌گیرد، مصرف مضاعف برق در ماه‌های گرم سال است. در واقع مصرف برق رابطه مستقیم با دمای هوا دارد. در سال گذشته گرما زودتر از انتظار نمایان شد و تبعات آن افزایش تقاضای مصرف برق خانگی بود که نگرانی زیادی در حوزه سیاست‌گذاری این صنعت ایجاد کرد.
پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش زودهنگام دمای هوا در سال جاری است که برای برون رفت از وضعیت عدم توازن تولید و مصرف، متولیان حوزه صنعت برق، اقدام به اجرای طرح‌های توسعه در صنعت تولید برق کرده‌اند. با وجود اینکه هزینه‌های بسیاری صرف ساخت نیروگاه‌ها می‌شود، همچنان شاهد ناهمترازی تولید و مصرف در ماه‌های گرم سال هستیم که موجب نگرانی متولیان این صنعت شده است.
هرچند نوسازی واحدهای فرسوده و ساخت نیروگاه‌های جدید از اولویت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت تولید برق و راهکاری برای پاسخ به نیاز روزافزون انرژی الکتریکی است اما بی تردید، تنها راه پاسخ به نیاز مصرف در کشور نخواهد بود.
مطابق آخرین آمار ارائه شده تحت عنوان ترازنامه انرژی، سرانه مصرف برق خانگی در ایران معادل 1058 کیلووات ساعت برای هر نفر برآورد می‌شود. این در حالی است که متوسط جهانی این آمار معادل 182 کیلووات ساعت است. به عبارت دیگر میزان سرانه مصرف برق خانگی در ایران 6 برابر متوسط جهانی است. این سخن بدان معناست که با رعایت الگوی صحیح مصرف، می‌توان از مصرف بی‌رویه و هدررفت انرژی الکتریکی و سوخت‌های فسیلی به مقادیر زیادی پیشگیری کرد که حاصل آن، کاهش هزینه‌های مربوط به طرح‌های توسعه نیروگاهی و کاهش قابل توجه آثار نامطلوب ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی خواهد بود.
توسعه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، کشاورزی، صنعتی، اجتماعی و ...، نیازمند بازبینی در مدیریت مصرف است و با ترویج فرهنگ مصرف بهینه می‌توان منابع مالی لازم را برای رشد همه جانبه در کشور فراهم کرد. تجربه ناخوشایند شیوع بیماری کرونا نشان داد که می‌توان با بهره‌گیری از ابزار فرهنگ، رفتار مناسب را برای برخورد با پدیده‌ها و موضوعات نامطلوب نهادینه و الگوسازی کرد.
تابستان گرمی پیش روست که در آن سهم تولید برق در نیروگاه‌های برق آبی به دلیل کاهش نزولات آسمانی و کمبود منابع آبی، بسیار کم خواهد بود. از این روی منطقی به نظر می‌رسد که در کنار سرمایه‌گذاری‌های جدید، به موضوع مدیریت مصرف توجه بیشتری شود.
نظرات