شهریار تبریز/آذر کریم‌زاده: اسن نهمین شهر بزرگ آلمان است و جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ هزار نفر دارد. یکبار در سال ۲۰۱۰ پایتخت فرهنگی اروپا انتخاب شده بود و سپس در سال های اخیر پایتخت سبز اروپا شد. دو تفاوت عمده عامل تغییر موفق این شهرک قدیمی معدنی به نمونه ای از یک شهر پایدار گردید. اول به لطف جایگاه ویژه ای که به فضاهای سبز و کار بر روی کیفیت آب قائل شده بود و دوم با تکیه بر گذشته خود در زمینه انرژی. این شهر از آن پس یکی از خوشایندترین مکان ها برای زندگی در آلمان شد.
دو سال پیش، کارمنو ولا کمیسر محیط زیست اروپا بیان کرد که " اسن از گذشته صنعتی خود درس هایی برای ساخت و ساز آینده دوستدار محیط زیست را آموخته است". در واقع، با قرار گرفتن در بستر صنعتی رودخانه روار، شهر از نو احیا می شود. اسن که پایتخت امپراتوری صنعتی خانواده کراپ بود، یکی از کانون های اصلی زغالسنگ و فولاد در اروپا در قرن بیستم محسوب می شد. با نرخ بیکاری بالاتر از میانگین آلمان، معادن زغالسنگ و فولاد که بسته شدند، آن شهر مجبور شد که مفهوم تکامل اکولوژیکی را به منظور پویایی مجدد پیگیرد. موفقیتی که شهروندان و بخش های خصوصی را هم بشدت درگیر کرد.
فضاهای سبز، اولین قدم در تحول موفق زیست محیطی
عنوان پایتخت سبز اروپا به خوبی شایسته این شهر است. شهرهایی که از آن عنوان بهره می بردند مانند ویتوریا گستز در اسپانیا، بطور کلی یک جایگاه برجسته به پوشش گیاهی سرزمین های خود قائل شدند. اسن با ۳۱۰۰ هکتار زمین بایر در قلمرو خود و تقریبا ۵۴ درصد از مساحت اختصاص یافته به فضای سبز، از قانون تخطی نکرد. در رابطه با موضوع شهرسازی سبز، بنظر می رسد که با این حال یک قانون تلویحی در این شهرک معدنی قدیمی برقرار شد. چرا که می خواست هر کدام از ۶۰۰ هزار ساکن آن در پانصدمتری خود یک فضای سبز داشته باشد. بدین منظور، شهرداری بخصوص تلاش کرده تا گذشته صنعتی شهر را جهت تغییر به منطقه زیست محیطی سامان دهد.
بارزترین نمونه در باره این انتقال، بازسازی مجتمع صنعتی زولوراین است که عنوان زیباترین معدن جهان را داشته و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. امروزه این مجتمع بطور کامل درختکاری شده است. پشته ها بعنوان چارچوبی برای باغ عمومی گردشگری استفاده شده اند. مسیرهای را ه آهن به پیست های دوچرخه سواری تبدیل شده اند. یک سوم از سیزده هکتار این سایت بدون قیرگونی مانده و بسترهای تغذیه کننده از بازیافت آبهای بارانی در آنجا مستقر شده اند. از اینرو تنوع زیستی زیادی بوجود آمده که باعث بهبود چارچوب زندگی و کیفیت هوای شهری شده است.
احیای تنوع زیستی در منطقه صنعتی قدیمی
ایجاد حوضچه هایی در شهر از طریق استفاده مجدد از آب باران تنها برنامه مدیریت آب نیست که شهر اسن به اجرا درآورده است. بلکه روی پروژه های غول پیکر مربوط به رودخانه ها و دریاچه های اطراف شهر نیز کار کرده است. با احیای مجدد این مناطق که بیش از حد آلوده به زغال سنگ و فولاد هستند- که تصور می شد تنوع زیستی از بین رفته است – اسن ثابت کرد که هیچ چیز برگشت ناپذیر نیست.
یکی از این سایت ها بازسازی در بستر رودخانه امشر بود که از دیرباز به عنوان نوعی فاضلاب بزرگ روباز کاربرد داشت. در اوایل دهه ۱۹۹۰ یک برنامه جهت کاربری مجدد آن اجرا شد. پروژه ای عظیم که بالغ بر پنج و نیم میلیارد یورو برآورد شده است که قسمتی از آن توسط مالیات آب پرداختی توسط مشترکین تامین می شود. در مجموع، نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر کانال زیرزمینی جهت کانالکشی و پاکسازی جریان آبی که از شهر بسوی شمال عبور می کند، ایجاد شده است. در عین حال با مشارکت بیش از ۵۳ شهرداری در سراسر منطقه روار همانند یک "کمان سبز" در امتداد این رودخانه به منظور بازگرداندن تنوع زیستی پایه گذاری شده است.
پروژه نمادین دیگری که سیاست مدیریت آب شهر اسن را نشان می دهد، بازگشایی دریاچه بالدنیزی برای شنا کردن بود که مستلزم سیاست توسعه و پالایش آب بود. اما در ۲۱ می ۲۰۱۷ پس از بیش از چهل سال ممنوعیت، ساکنان شهر اسن توانستند دوباره در آنجا شنا کنند. همانند شهر نایمیخن، یک شهر هلندی که پایتخت سبز اروپا نیز می باشد، در اینجا مدیریت آب مانند یک الگوی قوی برای موفقیت در تحول زیست محیطی شهرها عمل می کند.
تحول زیست محیطی، فاکتوری جهت ایجاد اشتغال
سرانجام، نمونه شهر اسن به ما می آموزد که انتقال زیست محیطی نبایستی به ضرر گذشته منطقه، بلکه برعکس، با اتکای کامل به آن انجام شود. نقطه عطف انرژی (Energiewende) در آلمان، تعطیلی بیست راکتور هسته‌ای این کشور و دستیابی به ۶۰ درصد تولید آلمان در انرژی‌های تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۵۰ فراهم می‌کند. در اسن، آخرین معدن زغال سنگ منطقه در سال ۲۰۱۸ بسته شد که از آن پس، انرژی های سبز در مرکز سیاست های شهر قرار گرفت. در واقع این شهر که با نام مستعار "پایتخت انرژی آلمان" شناخته می شود، بزرگترین شرکت های مربوط به این بخش را در خود جای داده است. بعنوان مثال، شرکت RWE متخصص در انرژی های تجدیدپذیر یا Ista که در زمینه شبکه های هوشمند فعالیت کرده و به ویژه مسئول یک برنامه آموزشی گسترده در زمینه صرفه جویی در انرژی در مدارس شهر است. از اینرو، اکنون شهر اسن، دژ سابق سوخت‌های فسیلی، در نظر دارد به یک جایگاه مهم از انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شود.
این سیاست تغییر زیست محیطی همچنین قصد دارد تا بازار کار کسادی که از زمان صنعتی‌زدایی منطقه حاکم بوده است را دوباره پویا کند. شهر اسن قصد دارد تا با ۱۳۰۰۰ شغل ایجاد شده در بخش محیط زیست در سال های اخیر، تا ۲۰۰۰۰ شغل سبز اضافی تا سال ۲۰۲۵ ایجاد نماید. بدین منظور، بخصوص بر حمل و نقل پایدار تمرکز دارد که یک نقطه پیشرفت مهم برای این کلان شهر محسوب می شود.
امروزه در آن شهر، ۶ درصد ساکنان از دوچرخه استفاده می کنند. هدف شهرداری این است که این رقم را تا سال ۲۰۲۷ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. یک پروژه بزرگراه دوچرخه سواری به طول ۱۰۰ کیلومتر در حال ساخت است تا شهرهای روار را به یکدیگر متصل کند. همچنین این شهر بازسازی ۱۲۸۰۰۰ متر مربع از جاده ها را با آسفالت کاهش دهنده صدا به انجام رسانده است. در میان پروژه های دیگر جهت نهایی کردن تبدیل آن به یک شهر هوشمند، شهر اسن همچنین سهم بازیافت در تصفیه پسماند را به ۶۵ درصد افزایش داده است.
_____________________________
منبع:
نظرات