شهریار تبریز/رضا عالش‌زاده: این نوع نگاه به شهر نه تنها جنبه‌های فیزیکی محیط‌های شهری را دگرگون کرده است، بلکه رابطه بین شهرسازی، جامعه و محیط اطراف را نیز بازتعریف کرده است.
می‌توان گفت با افزایش تراکم جمعیت و کمیاب‌تر شدن منابع، چالش‌های پیش روی محیط‌های شهری پیچیده‌تر می‌شوند. در پاسخ، کلان‌شهرهای موفق سطح جهان نقش «آزمایشگاه‌های زنده» را بر عهده گرفته‌اند- فضاهایی که می‌توان ایده‌های جدید معماری و طراحی شهری را در محیط‌های واقعی بررسی و ارزیابی کرد. شهرهای آمستردام هلند، سنگاپور کشور سنگاپور و بارسلونای اسپانیا این نقش را به خوبی پذیرفته‌اند.
در تلاش برای زندگی شهری پایدار، آمستردام به عنوان پانزدهمین شهر جهان از منظر تکنولوژی بالا در جهان ظاهر شده است. این شهر با تلفیق راه‌حل‌های پیشرفته، تقویت همکاری بین‌بخشی و اولویت دادن به مشارکت شهروندان، نمونه‌ای الهام‌بخش برای شهرهای هوشمند در سراسر جهان است.
پروژه شهر هوشمند آمستردام در خط مقدم انقلاب انرژی قرار دارد. شبکه‌های هوشمند امر توزیع، مصرف و تولید کارآمد انرژی در این شهر را تسهیل می کنند. این شبکه‌ها به‌عنوان یک «نیروگاه مجازی» عمل می‌کنند و به خانوارها اجازه می‌دهند انرژی مازاد تولید شده از پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و نیروگاه‌های زیست‌توده خود را برای کسب سود به شهر بفروشند. کنتورهای هوشمند و سیستم‌های پایش آنی انرژی، شهروندان را قادر می‌سازد تا بر مصرف انرژی خود نظارت و مدیریت کنند.
علاوه بر این، این پروژه به ساخت یک اکوسیستم اقتصاد چرخشی، انتقال از نوع استفاده یکبارمصرف به استفاده از منابع ترمیمی و احیاء نگاه ویژه‌ای دارد. این شهر فعالانه در حال تلاش برای کاهش اتکای خود به مواد خام جدید و ترسیم جریان‌های مواد برای اطمینان از حفظ منابع ارزشمند است.
سنگاپور به عنوان یک رهبر جهانی در نوآوری و پایداری شهری، با رویکرد رویایی، زیرساخت های جامع و تعهد به استفاده از فناوری، به آزمایشگاهی زنده برای راه حل های شهر هوشمند تبدیل شده است.
سیستم حمل و نقل قوی یکی از ارکان پروژه شهر هوشمند سنگاپور است. این شهر راه‌حل‌های جابجایی هوشمند از جمله شبکه گسترده حسگرها، سیستم‌های مدیریت زنده ترافیک و گزینه‌های حمل‌ونقل عمومی یکپارچه را اجرا کرده است. در این شهر، مسافران می‌توانند به صورت آنی به اطلاعات سفر دسترسی داشته و هزینه سفر را از طریق کارت‌های هوشمند و برنامه‌های تلفن همراه پرداخت کنند. این ابتکارات باعث کاهش ازدحام و زمان سفر و ایجاد یک شبکه حمل و نقل پایدار شده است.
پروژه شهر هوشمند سنگاپور با موفقیت شیوه‌های پایدار را در محیط‌ها و سیستم‌های شهری ترویج می‌کند. این شهر سیستم‌های مدیریت زباله نوآورانه‌ای مانند سیستم جمع‌آوری زباله‌های پنوماتیک خودکار را اجرا کرده است که نیاز به کامیون‌های زباله سنتی را به حداقل رسانده و انتشار کربن را کاهش می دهد. سنگاپور همچنین به شدت در مدیریت آب و راه‌حل‌های کارآمد انرژی، مانند شبکه‌های هوشمند و تولید برق خورشیدی سرمایه‌گذاری می‌کند.
ستون اصلی پروژه شهر هوشمند بارسلون بر روی استفاده از فن‌آوری و داده‌ها برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن استوار است. پروژه هوشمندسازی جاه‌طلبانه این شهر حول پنج محور اصلی شکل گرفته است: ابتکارات داده باز، ابتکارات رشد پایدار شهر، نوآوری اجتماعی، ترویج اتحاد بین مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، شرکای خصوصی و دولتی و ارائه خدمات هوشمند.
پروژه شهر هوشمند بارسلونا به دنبال بازتعریف فضاهای شهری است تا علاوه بر ارتقاء زندگی شهروندان، مشارکت اجتماعی را تقویت کند. این شهر از طریق احیای میادین عمومی، پارک‌ها و مناطق مناسب برای عابران پیاده، فضاهای فراگیری ایجاد کرده است که مردم را دور هم جمع می‌کند و البته فن‌آوری‌های هوشمند مانند روشنایی هوشمند، سطل‌های هوشمند و حسگرهای نویز برای افزایش ایمنی و راحتی در فضاهای عمومی را در این فضاها گرد هم آورده است.
در حوزه حکمرانی مبتنی بر داده، بارسلونا به الگویی برای شهرهای سراسر جهان تبدیل شده است. این شهر از ابتکارات داده‌های باز مانند سیستم عامل شهر استقبال کرده است که اطلاعات را به راحتی در دسترس عموم قرار می‌دهد. ابتکارات داده‌های باز بارسلون باعث توسعه برنامه‌ها و خدمات شهرهای هوشمند متعددی از ابزارهای برنامه‌ریزی شهری گرفته تا پلتفرم‌های اطلاعات آنی شده است.
و اما نکته مشترک پروژه‌های شهر هوشمند آمستردام، سنگاپور و بارسلونا رویکرد شهروندمحوری آنهاست. برنامه‌هایی مانند " شهروند هوشمند سنگاپور" فرصت هایی را برای شهروندان فراهم کرده است تا در طرح‌های شهر هوشمند مشارکت کنند. دولت بارسلونا پلتفرم‌های دیجیتالی مانند "Decidim Barcelona" را ایجاد کرده است تا ساکنان را قادر به مشارکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری کند. طرح شهر دیجیتال بارسلونا- یک نقشه راه استراتژیک برای تحول دیجیتال شهر- از طریق یک فرآیند مشترک شامل شهروندان، مشاغل و سهامداران مختلف ایجاد شد. در شهر آمستردام نیز، پلتفرم‌های "شهروندان هوشمند" و "جامعه شهری هوشمند" آمستردامی‌ها را در آینده محیط ساخته شده خود درگیر می‌کنند.
این شهرها همچنین به عنوان آزمایشگاه‌های زنده فرهنگ هم‌آفرینی و همکاری را پرورش می‌دهند. به عنوان مثال، معماری و طراحی شهری، به دور از اینکه صرفاً حوزه حرفه‌ای باشد، عمیقاً تجربیات جمعی شهروندان را شکل می‌دهد. این شهرها با مشارکت ساکنان در فرآیند طراحی، افراد را قادر می‌سازند تا در محله‌ها و جوامع خود نقش‌آفرینی کنند. طراحی مشارکتی انسان محور تضمین می‌کند که محیط ساخته شده منعکس کننده نیازها و آرزوهای ساکنان متنوع آن محیط‌ها است.
_____________________________________
منبع:
نظرات