پونتودرای اسپانیا، نمونه موفق از یک شهر بدون ماشین

شهریار تبریز/آذر کریم زاده: در پونتودرا، از سال ۱۹۹۹، انتشار دی اکسیدکربن تا ۶۱٪ کاهش یافته است. در حالیکه در مدت مشابه، انتشار دی اکسیدکربن در فرانسه حدود ۱۵ درصد یعنی ۵ برابر کندتر از این شهر کوچک اسپانیایی کاهش یافته است. پس چگونه این شهر ۸۴۰۰۰ نفری به کاهش قابل توجهی در انتشار دی اکسیدکربن خود دست یافته است؟ پاسخ آن ساده است : با ممنوع کردن تدریجی تردد خودروها در قلمرو خود که نوعی اقدام نسبتاً رادیکال بشمار می‌رود. اما موفقیت پونتودرا دو چیز را ثابت کرد که می‌توان شهرهای بدون ماشین داشت.

انتشار دی اکسیدکربن مربوط به حمل و نقل در کشوری همچون فرانسه طی ۲۰ سال گذشته ۷/۱۱ درصد افزایش یافته است که نشان‌دهنده نیاز فوری شهرهایی مثل آن برای دنبال کردن سیاست‌های این شهر اسپانیایی است. البته همه ماجرا نیست. زیرا طبق آمار شهرداری پونتودرا، این سیاست «ضد خودرو» امکان احیای مرکز شهر را نیز فراهم کرده است. از زمان خروج خودروها، ۱۲۰۰۰ نفر به آنجا نقل مکان کرده‌اند. در این شهر، دیگر چیزی به نام پیاده رو وجود ندارد و کل جاده متعلق به عابران پیاده است.

پونتو و درا به معنای واقعی شهری بدون ماشین نیست

در ابتدا باید به یاد داشته باشیم که «شهر بدون ماشین» یک ایجاز است. از نظر فنی، عبور و مرور در پونتوودرا ممنوع نیست. با این حال، قوانین راهنمایی و رانندگی بسته به موقعیت، اندازه و اهمیت خیابان متفاوت است. برای مثال، در مرکز شهر تاریخی و در خیابان‌های تجاری اصلی، رانندگی با وسیله نقلیه موتوری واقعاً ممنوع است. بحث ما تنها اتومبیل نیست، بلکه کامیون‌ها و موتورسیکلت‌ها نیز شامل این طرح می‌شوند. فقط وسایل نقلیه اورژانسی، خدمات عمومی، وسایل نقلیه تحویل کالا، تاکسی‌ها و اتومبیل‌هایی که به گاراژ می‌روند می‌توانند آزادانه در پونتوودرا تردد کنند که برای شهری با ۸۴۰۰۰ نفر جمعیت، این رقم هنوز هم تعداد زیادی از مردم را در بر می‌گیرد.

در نهایت، خارج از این مناطق بسیار محدود، خیابان‌های دیگر کاملاً به روی اتومبیل ها باز هستند، البته نمی‌توان در آنها پارک کرد. تقریباً هیچ جای پارکی در پونتوودرا وجود ندارد. و مواردی که می‌یابیم (خارج از پارکینگ‌های زیرزمینی) محدود به توقف‌های ۱۵ دقیقه‌ای هستند. این دقیقاً اولین معیاری است که از موفقیت مدل پونتوودرا در نظر گرفته می‌شود. چون وقتی در مکانی، جایی برای پارک خودرو نیست مردم ماشینشان را آنجا نمی‌برند. نکته دیگری که باید به خاطر داشت این است که زمان صرف شده برای یافتن جای پارک در شهرها یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی است. تخمین زده می‌شود که نزدیک به ۲۰ درصد از تردد خودروها در شهر به جستجوی جای پارک مربوط می‌شود که چیزی بیهوده تر از این وجود ندارد.

تجدید نظر در پارکینگ‌ها جهت کاهش استفاده از خودرو

جستجوی جای پارک توسط رانندگانی که در مرکز شهر رانندگی می‌کنند یکی از منابع اصلی آلودگی هوا در داخل شهرها است. وضوح این مشکل به قدری است که برخی از استارت‌آپ ها نیز در حال کار بر روی سیستم‌های هوشمند برای احیای مجدد پارکینگ هستند.

برای شهرداری پونتوودرا، این واقعیت که به تدریج امکان پارک در شهر را حذف می‌کند و به جای آن پارکینگ‌های زیرزمینی را به راحتی در کمربندی حومه شهری ارائه می‌دهد، یکی از کلیدهای موفقیت سیستم است. در طی چند سال، تعداد شهروندانی که با خودروی شخصی به داخل شهر می‌رفتند، ۶۷ درصد کاهش یافت. این رقم بسیار بزرگی است و همان چیزی است که باعث کاهش آلودگی در این شهر اسپانیایی می‌شود.

اولویت عابران پیاده و دوچرخه سواران بر وسایط نقلیه

این تحول در یک روز اتفاق نیفتاده است، بلکه در حدود ۲۰ سال به ثمر نشسته است. برای انجام این کار، شهرداری پونتوودرا در چند مرحله پیش رفت: اولین اقدام، در سال ۱۹۹۹، اجرای پیاده‌روسازی در مرکز این شهر تاریخی بود. سپس این شهر قوانین اولویت فضای عمومی خود را دوباره به اجرا گذاشت. بنابراین اولویت در مسیرهای عمومی به شرح زیر است:

۱. عابرین پیاده،۲. جابجایی فعال (دوچرخه، اسکوتر)، ۳. حمل و نقل عمومی، ۴. وسایل نقلیه موتوری

در پونتوودرا، از سال ۱۹۹۹، انتشار دی اکسیدکربن تا ۶۱ درصد کاهش یافته است، در آنجا وسایل نقلیه موتوری علاوه بر اینکه دیگر اولویت ندارند، بلکه سرعت آن‌ها نیز کاهش یافته و به ۳۰ کیلومتر بر ساعت محدود می‌شود. این نکته اساسی امسال با چندین شهر فرانسه مانند لیل که ۸۸ درصد از خیابان‌های خود را با سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت ساخته است یا حتی گرونوبل که از سال ۲۰۱۶ این کار را انجام داده سازگار شده است. در میان تحولات پساکرونا، بسیاری از شهرها نیز مناطقی با سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت حداقل در مرکز شهر ایجاد کرده‌اند. اما پونتوودرا، همیشه یک قدم جلوتر در زمان، سرعت مجاز در مرکزشهر خود را از ۳۰ کیلومتر در ساعت به ۱۰ کیلومتر در ساعت کاهش داده است. در نهایت، اکثر پیاده‌روها برداشته شده‌اند و شهر چیزی را که «مترومینوتوس» می‌نامد (نوعی نقشه که اطلاعاتی در مورد مسافت‌ها و زمان‌های لازم برای رفت و آمد در شهر با پای پیاده ارائه می‌دهد) راه‌اندازی کرده است.

نتایج سیاست "عابر پیاده" در پونتوودرا

همانطور که گفته شد آلودگی هوا در پونتوودرا ۶۱ درصد کاهش یافته است. این رقم به تنهایی می‌تواند اعمال محدودیت‌های یکسان در تمام شهرهای اروپا را مشروعیت بخشد. اما آنچه مهم است مدت زمان و آموزش تیم شهرداری است. این تغییر در طی ۲۰ سال انجام شد و با درک خوب مردم شهر انجام پذیرفت و تیم شهرداری ۴ بار متوالی انتخاب شد. هنگامی که از تحول اکولوژیکی صحبت می‌کنیم، باید این مفهوم را در ذهن داشته باشیم که این کار زمان بر بوده است.

از این‌ رو، در پونتوودرا، ۷۰ درصد از جابجایی‌ها اکنون با پای پیاده انجام می‌شود. در سفرهایی که در شرایط بهینه امنیتی نیز صورت می‌گیرد تقریباً هیچ مورد مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای وجود نداشته است (فقط ۳ مورد مرگ بین سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۶). مرکز شهر پونتوودرا نیز پویاتر و دلپذیرتر شده است و ۱۲۰۰۰ نفر در سال‌های اخیر برای اسکان در مرکز شهر آمده و کیفیت زندگی بالایی داشته‌اند.

بنابراین این شهر "آزمایشگاهی" ثابت می‌کند که استفاده از ماشین در مرکز شهر یک ضرورت نیست و این عدم استفاده به هیچ وجه زندگی ساکنان را مختل نمی‌کند. برای مثال، باز هم در اسپانیا، شهر سویل نیز به نوبه خود، به تازگی «مترومینوتوس» را نصب کرده است تا مردم خود را از این واقعیت آگاه کنند که سفر با پای پیاده اغلب کوتاه‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود. در نروژ، شهر اسلو نیز در جهت تلاش برای تبدیل شدن به اولین پایتخت در جهان که وسایل نقلیه موتوری را حذف می‌کند، از این مدل الهام گرفته است. در فرانسه، شهر ویتره در نزدیکی رن، به تازگی کل شهر خود را در منطقه‌ای محدود به سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت قرار داده است و در حال بررسی اقدامات دیگری جهت کاهش مکان‌های پارک خودرو است.

_______________________________

منبع:

https://leshorizons.net/pontevedra-exemple-ville-sans-voitures/