شهرهای بزرگ فرانسه چگونه با آلودگی هوا مقابله می‌کنند؟

شهریار تبریز/آذر کریم‌زاده: همه شهرهای بزرگ فرانسه خود را ملزم به موفقیت تحول اکولوژیکی خود می‌دانند و این ضرورت بنا بر چالش اقلیمی که با آن روبرو هستند، بوجود آمده است. البته بیش از هر چیزی یک ضرورت بهداشت عمومی نیز است. جهت یادآوری، باید خاطرنشان کرد که سالانه آلودگی هوا عامل مرگ زودرس ۴۸۰۰۰ نفر در فرانسه است. شهرهای پاریس، مارسی، لیون، لیل، استراسبورگ، بوردو، نانت، رن، گرنوبل، نیس، مونپلیه، تولوز... امروزه همچنان در معرض فراتر رفتن از آستانه های نظارتی و/یا توصیه ای سازمان بهداشت جهانی در مورد آلاینده‌های جوی، مانند دی اکسید نیتروژن یا ذرات ریز هستند.

کانال‌های فرانسوی یونیسف، صلح سبز و شبکه فعالیت اقلیمی فرانسه به چگونگی عملکرد این ۱۲ شهر بزرگ برای کاهش آلودگی هوا پرداخته‌اند. در گزارشی که در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۹ منتشر شد، این کانال‌ها اقدامات انجام شده را که عمدتاً مربوط به ترافیک جاده‌ای بعنوان منبع اصلی انتشار آلاینده‌ها بود را بصورت برجسته مد نظر قرار دادند.

جایگزین‌هایی برای استفاده به جای خودروی شخصی: ایجاد زیرساخت‌های دوچرخه سواری ایمن و فضاهای پارک دوچرخه

در فرانسه ۶۰ درصد جابجایی‌ها کمتر از ۵ کیلومتر است که معادل ۲۰ دقیقه دوچرخه‌سواری می‌شود. به عنوان مثال، در شهرهای بزرگ اروپایی که از لحاظ زیست محیطی نمونه هستند، مانند اسلو یا کپنهاگ، ایجاد زیرساخت‌های اختصاص داده شده به دوچرخه‌سواری همیشه به عنوان یک عامل کلیدی برای موفقیت ذکر شده است. در این کشور، به نظر می رسد که شهر استراسبورگ نمونه خوبی در این زمینه باشد. ۸ درصد از جابجایی‌ها در جاهای متراکم شهری با دوچرخه صورت می‌گیرد. به طور خاص، کاربرد دوچرخه به طور سیستماتیک در طراحی محلات جدید و در پروژه هایی مانند گسترش خطوط تراموا مورد توجه قرار دارد. این عامل گویای واقعیتی است که در سال‌های اخیر، رواج دوچرخه سواری در خارج از مرکز شهر و اکنون مناطق حاشیه‌ای را تحت تاثیر قرار داده است.

در این زمینه شهر گرنوبل نیز با شبکه دوچرخه‌سواری پرشتاب اخیر خود مثال خوبی می تواند باشد. این شهر تا سال ۲۰۲۲، ۴۴ کیلومتر خطوط عریض و مجزا از خیابان را ایجاد کرد. این شهر همچنین دارای بزرگ ترین پارکینگ دوچرخه در فرانسه (۱۱۵۰ مکان) جهت بهبود ترکیب قطار/دوچرخه است. دوچرخه سواری در مرکز شهر نیز ۱۵ درصد از جابجایی ها را تشکیل می‌دهد.

شهرهای بوردو، لیون و نانت به عنوان نمونه‌های جالب دیگر در این زمینه قابل ذکر هستند. به طور کلی ساخت مسیرهای دوچرخه‌سواری امن و فضاهای پارکینگ اختصاص داده شده به دوچرخه سواری باعث تشویق و توسعه این روند شده است. همچنین مقابله با دزدی یکی از موانع اصلی استفاده از دوچرخه است. بسیاری از شهرداران قول مساعد در مورد اولویت دادن به جابجایی جایگزین داده‌اند که در حال حاضر به مرحله عمل نرسیده است.

حمل و نقل عمومی در حومه شهری

در واقع اقداماتی که بایستی برای ترویج استفاده از حمل و نقل عمومی اجرا شود شامل بهبود شبکه راه ها، تردد، منظم بودن، سرعت تجاری، راحتی، جذابیت پیشنهادات تجاری و بین وجهی بودن بودن است. در این موارد، شهرهای بزرگ به طور خاص بر پیشنهادات در دسترس و توسعه شبکه‌سازی و ترکیب‌بندی برای دسترسی به مناطق حومه شهری تمرکز می‌کنند.

در بین شهرهای بزرگ فرانسه، استراسبورگ، نانت، لیون و پاریس با توسعه و بهبود شبکه‌ راه‌های های خود در این زمینه قابل ذکر هستند. شهرهای نانت و استراسبورگ بیشتر برای اجرای تعرفه یکپارچه شاخص گذاری شده بر درآمد، جهت همبستگی بیشتر ذکر شده اند. در نانت، برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی در مسیرهای خانه/کار، این شهر همچنین روی توسعه اشتراک خودرو کار کرده است، به‌ویژه که با اولین پیشنهاد استفاده از خودروی مشترک با گذرنامه حمل‌ونقل عمومی ادغام شده است. شهرهای فرانسه بخصوص از این نظر تلاش می کنند که مسیرهای ماشین‌رو بین مراکز شهری و مناطق حومه آن را کاهش دهند. اگر استفاده از خودروی مشترک راه‌حل جالبی است، بایستی اشاره کرد که چندین شهر نیز بر روی ایجاد خط تندروی منطقه‌ای (استراسبورگ)، تراموا-قطار (لیل) یا همکاری منطقه‌ای با شبکه قطارهای سریع‌السیر منطقه ای (بوردو) فعالیت می‌کنند.

کیفیت بهتر هوا با شهرهای بدون خودرو: توسعه مناطق کم آلاینده برای ممنوعیت وسایل نقلیه آلاینده

" قانون جهت‌دهی به جابجایی " بیانگر این است که بایستی امکان‌سنجی ایجاد مناطقی با انتشار ضعیف کربن توسط تمامی بخش‌های شهری و تجمعات با بیش از ۱۰۰۰۰۰ نفر ساکن مطالعه شود. امروزه ۲۳ شهرداری در کلانشهرهای فرانسه به آن متعهد شده اند که نتایج مثبتی در کیفیت هوا داشته است. در نتیجه، به عنوان مثال محدودیت‌های مربوط به تردد آلاینده‌ترین وسایل نقلیه در مادرید، کاهش غلظت دی اکسید نیتروژن تا ۳۲ درصد را ممکن ساخته است.

در میان ۲۳ شهرداری فرانسه که پیشتر مناطقی با انتشار ضعیف کربن را راه‌اندازی کرده بودند، قبل از همه می توان پاریس را مثال زد که در مناطق با انتشار ضعیف کربن خود، وسایل نقلیه "غیرطبقه بندی شده" یا وسایل نقلیه با برچسب گواهی کیفیت هوا را برای تردد در قلب شهر خود محدود کرد و این وسایل نقلیه فقط در حاشیه آن حق تردد دارند. لازم به ذکر است که پاریس بزرگ در حال برنامه ریزی برای حذف کامل گازوئیل تا سال ۲۰۲۴ و حذف کامل بنزین تا سال ۲۰۳۰ است.

دومین شهری که مناطقی با انتشار ضعیف کربن را از سپتامبر ۲۰۱۸ با ممنوعیت وسایل نقلیه تحویل کالا در مرکز شهر راه اندازی کرده استراسبورگ است. هدف شهرداری این شهر ممنوعیت گازوئیل برای این خودروها و در این منطقه بود. این شهر همچنین قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ تردد خودروهای دیزلی را ممنوع کند. در گرنوبل و لیون، ایجاد مناطقی با انتشار ضعیف کربن برای وسایل نقلیه سنگین و کاربردی نیز در دست بررسی است؛ پروژه هایی که در لیل و مونپلیه نیز در حال مطالعه هستند.

کاهش سرعت و افزایش مناطق عابر پیاده

نمونه‌هایی از شهرهایی که در اروپا موفق به کاهش استفاده از خودروهای شخصی شده‌اند - مانند پونتودرا در اسپانیا، که انتشار دی اکسیدکربن از سال ۱۹۹۹ تا ۶۱ درصد کاهش یافته است- تا حدی به دلیل ایجاد پیاده‌روهای متعدد در مرکز شهر و محدودیت سرعت به ۳۰ کیلومتر در ساعت بوده است. در شهرهای بزرگ فرانسه نیز اقداماتی از جمله کاهش تعداد فضاهای پارکینگ در حال توسعه هستند. گرنوبل منطقه عابر پیاده خود را گسترش داده و محدودیت سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت را تقریباً در بیشتر مناطق این شهر تعمیم داده است. کاهش مسیرهای اختصاص یافته به پارکینگ و تردد خودروها نیز در این شهر قابل ذکر است.

دو شهر رن و لیل نیز درست مانند پاریس (به جز در محورهای اصلی)، سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت را در شهرهایشان عمومیت داده‌اند. از این رو، آنچه بیشتر احساس می‌شود، کاهش تعداد فضاهای پارکینگ در خیابان و همچنین مشخص کردن خیابان‌های خاص جهت ساخت مسیرهای دوچرخه‌سواری است. چند کلانشهر دیگر نیز به‌ویژه به دلیل اجرای دائمی محدودیت‌های تردد وسایل نقلیه موتوری در اطراف چند مدرسه در زمان‌های ورود و خروج، مانند نانت، گرنوبل یا استراسبورگ، به مجموعه پیوسته‌اند.

_____________________________

منبع:

https://leshorizons.net/comment-grandes-villes-francaises-luttent-pollution-air/