برگزاری همایش بین المللی مقابله با توفان های گردوغبار؛ دستاورد مهم دولت مردمی در دیپلماسی محیط زیستی

به گزارش «پارما» از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست دبیر ستاد ملی گرد و غبار کشور در یادداشتی برگزاری همایش بین المللی مقابله با توفان های گردوغبار را از دستاورد مهم دولت مردمی در دیپلماسی محیط زیستی دانست .

یکی از خصوصیات بارز منطقه غرب آسیا و خاورمیانه همچون قاره آفریقا وجود پدیده گرد و غبار توام با هجوم ماسه های روان به منابع زیستی و اقتصادی است که باعث خسارت های اجتماعی-اقتصادی و محیط زیستی فراوانی به این مناطق و سایر نواحی همجوار می گردد. در این بین و در دهه های اخیر با تغییرات اقلیمی ایجاد شده در سطح کره زمین توام با بهره برداری های بی رویه و غیر معقول از منابع، بر تکرار و شدت توفان های گرد و غبار افزوده شده است. بدون تردید در صورتی که نسبت به مدیریت این معضل اقدام نشود در آینده ای نزدیک کشورهای منطقه با چالش های بسیار مهمتری از جمله مهاجرت های گسترده مواجه خواهند شد که پیامدهای آن بسیار بیشتر از خسارت های اقتصادی و محیط زیستی کنونی خواهد بود .

بررسی های انجام شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست در قالب شناسایی منشاءهای خارجی توفان های گرد و غبار تاثیر گذار بر کشورمان نشان می دهد که در منطقه غرب آسیا سطحی برابر 270 میلیون هکتار اراضی با استعداد غبارخیزی با شدت های گوناگون وجود دارد که سالانه قریب به 147 میلیون تن ذرات کوچکتر از 10 میکرون تولید که بخش زیادی از این گرد و غبار به سمت کشورمان گسیل می گردد .

کشور جمهوری اسلامی ایران بعنوان یکی از کشورهای پیشرو در منطقه و جهان در مبحث مدیریت و مقابله با توفان های ماسه و گرد و غبار بوده و سابقه این اقدامات به بیش از شش دهه گذشته بر می گردد. بر همین اساس و در راستای سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان های گرد و غبار و متعاقب شناخت کامل از وضعیت غبارخیزی در داخل و خارج از کشور، سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به تهیه برنامه عمل برون مرزی مقابله با گرد و غبار با دو برش زیر منطقه ای برای مناطق برون مرزی تاثیرگذار بر غرب و جنوب غرب و شرق و شمال شرق کشور اقدام نموده و در سال گذشته با رایزنی های دو جانبه با کشورهای همسایه و مسلمان این برنامه های عمل زیر منطقه ای را با آنها به اشتراک گذاشته است .
متعاقب فراهم شدن زمینه های اقدامات مشترک، سازمان متبوع نسبت به برگزاری همایش منطقه ای "محیط زیست برای آینده ای بهتر" اقدام نمود که محوریت این همایش بر نحوه مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گرد و غبار استوار بوده است. بیانیه پایانی این نشست بر موضوعاتی همچون تاثیر صندوق منطقه ای برای پشتیبانی از اقدامات اجرایی در منطقه، تشکیل کارگروه فنی برای ترسیم چشم انداز اقدامات آتی و اجرایی نمودن برنامه های اقدام زیر منطقه ای پیشنهادی کشور جمهوری اسلامی ایران تاکید نموده و دستاورد های مهمی در این زمینه در پی داشته است .

با برگزاری همایش منطقه ای در 21 تیر ماه سال گذشته (12 جولای 2022)؛ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست پایانی خود در آذر ماه پارسال (15 نوامبر 2022) ضمن قدردانی از کشور جمهوری اسلامی ایران، با اکثریت آرا برگزاری همایش بین المللی مقابله با توفان های گرد و غبار توسط کشورمان را با همکاری همه جانبه همه نهادهای ذیربط سازمان ملل متحد به تصویب رساند که ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران نیز در سفر به نیویورک موضوع فراهم نمودن زمینه های برگزاری موفق این همایش توسط نمایندگی کشورمان در سازمان ملل را مورد تاکید قرار داد. در این بین همکاران وزارت امور خارجه فعالیت های بسیار چشمگیری برای هم راستا نمودن کشورهای دوست برای برگزاری موفق همایش مذکور را در دستور کار قرار داده و هم اکنون نیز یادداشت مفهومی همایش به همراه دعوت نامه ها و اطلاعات مرتبط با همایش با همکاری وزارت امور خارجه و دفاتر نهادهای همکار سازمان ملل در تهران تهیه و به وزرای کشورهای مدعو که بالغ بر 50 کشور و 15 نهاد بین الملل می باشند ارسال گردیده است. علاوه بر اقدامات ذکر شده؛ کشورمان در راستای بند 19 قطعنامه سازمان ملل که در آن پیشنهاد شده بود که دبیر کل نسبت به تعیین یک روز بعنوان روز جهانی مقابله با توفان های گرد و غبار اقدام نماید؛ جمهوری اسلامی ایران با پیشینه برگزاری همایش منطقه ای در 21 تیر ماه سال گذشته، از یک سو و شدت توفان های گرد و غبار در تیر ماه (جولای) در منطقه غرب آسیا و خاور میانه از سوی دیگر، این روز را بعنوان روز جهانی مقابله با توفان های گرد و غبار به سازمان ملل پیشنهاد که با اکثریت قاطع آرا به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید که یک دستاور عظیم دیپلماتیک برای کشور محسوب می گردد .

در یک جمع بندی و با اعتقاد به اینکه دیپلماسی محیط زیستی می تواند تاثیر بسیار عمیق و مناسبی بر دیپلماسی سیاسی بگذارد؛ همایش مقابله با توفان های گرد و غبار که در سطوح عالی (سران و وزرای کشورها) در نیمه دوم شهریور ماه در کشورمان برگزار خواهد شد می تواند یک دستاورد بسیار بزرگ در قالب دیپلماسی محیط زیستی و سیاسی برای کشورمان در منطقه و جهان باشد.

علی محمد طهماسبی بیرگانی

مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و دبیر ستاد ملی گردوغبار کشور