شهریار تبریز/وحید یوسفی: حالا کشورهای توسعه یافته و شهرهای مدعی توسعه پایدار برنامه‌های حمل و نقل درون شهری خود را مبتنی بر استفاده از حمل و نقل سبز طراحی می کنند و با تمرکز بر همین حوزه در کاهش آسیب‌های زیست محیطی نیز اهتمام دارند. اصطلاح توسعه پایدار امروز اصلی جدایی ناپذیر از مدیریت شهری به شمار می‌رود که تمام شهرها سعی دارند در روی کاغذ و یا به صورت کاربردی برنامه‌های خود را در محور همین اصل اساسی سوق دهند.
ایجاد مسیرهای دوچرخه سواری و استفاده از دوچرخه در سفرهای روزانه، بهره گیری از انرژی ها و سوخت های پاک برای جابجایی وسایل نقلیه، استفاده حداکثری از وسایل حمل و نقل عمومی و... همه و همه می توانند در صورت استفاده درست نقش حمل و نقل سبز را برای شهرها ایفا کنند.
در این بین مدیریت شهری نیز از قافله این حرکت سبز عقب نمانده و با اقدامات مختلف در حوزه حمل و نقل عمومی سعی در اجرای برنامه هایی از این دست دارد. گام هایی که اگر چه کافی نیست ولی می تواند نوید فردایی دوستدار محیط زیست را به همراه داشته باشد.
تمرکز مدیریت شهری بر مدار حوزه حمل و نقل
شهرداری تبریز در دو سال گذشته بیشرین بودجه خود را به حوزه حمل و نقل عمومی اختصاص داده است. از احداث ایستگاه های مترو تا نوسازی ناوگان حمل و نقل عملی شامل اتوبوسرانی و تاکسیرانی. رویکرد و اقدامات تحولی در حوزه حمل و نقلی مدیریت شهری نتایجی مثبت همچون کاهش آلودگی هوای شهر را در پی داشته و تداوم این مسیر می تواند در کاهش ترافیک شهر در سال های آینده موثر باشد.
به طوری که به گفته یعقوب هوشیار شهردار تبریز ۳۰ درصد بودجه امسال شهرداری تنها برای اجرای پروژه مترو تبریز پیش بینی شده است و از طرفی تحقق شش ماهه بودجه حوزه حمل و نقل در سال جاری به رقم ۱۰۷ درصد رسیده است.
ترافیک جزو مسائل چندوجهی کلانشهرهاست و تبریز نیز به تبع دیگر شهرها با این چالش دست و پنجه نرم می‌کند، جالب است بدانید بیش از ۷۵ هزار خودرو با پلاک تبریز در سطح شهر تردد می کنند و ۷۰درصد خودروهایی که ابتدای روز در معابر شهر تردد می‌کنند، تک سرنشین هستند.
احداث مسیرهای دوچرخه سواری و تشویق شهروندان در استفاده از حمل و نقل پاک یکی از راهکاریی است که اکثر کلانشهرهای جهان توجه ویژه ای به این موضوع دارند. در ابعاد جهانی، مردم هلند بیشترین سرانه دوچرخه‌سواری را بین مردم دیگر کشورها دارند. آنها روزانه به طور متوسط ۶ کیلومتر دوچرخه سواری می کنند. دولت هلند پس از احداث مسیر دوچرخه سواری و فراهم ساختن بستر ترویج استفاده، این عادت سالم را با ارائه «کمک هزینه مسافت پیموده شده» به کارمندان و کارکنان دوچرخه سوار تشویق می کند.
همچنین کپنهاگ به عنوان پایتخت دانمارک یکی از بهترین شهرهای جهان برای دوچرخه‌سواری است. جالب است بدانید در پایتخت دانمارک تعداد دوچرخه‌ها از اتومبیل‌ها بیشتر بوده و این شهر ۴۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه دارد.
از شهرهای داخل کشور علاوه بر پایتخت، کلانشهر مشهد ۲۱۸ کیلومتر مسیر ویژه دوچرخه سواری دارد در این میان ضرورت احداث و فراهم سازی زیرساخت حمل و نقل سبز در تبریز نیز احساس می شود.
امکان سنجی تشکیل زنجیره حمل و نقل پاک تبریز با احداث مسیر ویژه دوچرخه سواری
رئیس کمیسیون عمران، حمل و نقل ترافیک شورای اسلامی شهر تبریز در گفتگو با شهریار می‌گوید: در حمل و نقل پاک شاخص های متعددی همچون استفاده از خودروهای برقی به جهت نداشتن آلایندگی و جلوگیری از هدر رفت منابع انرژی مطرح است.
روح الله رشیدی مسیر ویژه دوچرخه سواری را یکی دیگر از شاخص های حمل و نقل پاک دانسته و می‌گوید: احداث مسیر ویژه دو چرخه سواری یکی از امکان های تشکیل زنجیره حمل و نقل پاک است. یک دهه قبل مسیر ویژه دوچرخه سواری در تبریز ایجاد شده بود و نهایتا بخاطر عدم رعایت الزامات و کافی نبودن مطالعات با شکست مواجه شد چرا که این مسیر از استاندارد کافی برخوردار نبود.
رشیدی با تفکیک اینکه توجه به مقوله دوچرخه سواری از حیث ترویج ورزش با ایجاد مسیر ویژه حمل و نقل پاک، تفاوت دارند، ادامه می‌دهد: نگاه فانتزی تفریحی به دوچرخه سواری موجب ارتقا شاخص های ورزشی است اما در حمل و نقل پاک بیشتر سفر درون شهری مطرح است.
نظام‌مندی برنامه‌های حمل و نقل با تکیه بر طرح جامع حمل و نقل تبریز
رئیس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر می افزاید: ایجاد مسیر ویژه دوچرخه سواری تنها یکی از مولفه‌های طرح جامع حمل و نقل شهری است. عدم مطالعات جامع حمل و نقل باعث جزیره‌ای و نقطه‌ای عمل کردن در این حوزه شده اما برای موفقیت در حوزه حمل و نقل نیازمند نظام مندی و منجسم عمل کردن بر اساس طرح جامع هستیم.
رشیدی معتقد است شرط اثرگذاری و موفقیت ایجاد مسیر ویژه پس از تکمیل طرح جامع حمل ونقل میسر بوده و پس از تکمیل طرح جامع، می‌توان از مولفه مسیر ویژه دوچرخه به نحو احسن بهره گرفت.
او اظهار می کند: امسال ۱۶ میلیارد تومان بودجه برای ایجاد مسیر ویژه دو چرخه سواری در نظر گرفته شده است چرا که شهرداری تصمیم به ایجاد مسیر ویژه دوچرخه سواری در چایکنار دارد.
تغییر نگرش از شهر ماشینی به شهر انسان محور
در این بین مدیرعامل سازمان مردم نهاد همیاران زیست سبز نیز در گفتگو با شهریار می‌گوید: برای مواجه مناسب و حل چالش های پیشرو مدیریت شهری، نیازمند تغییر در نگرش ها هستیم. کلانشهر تهران همچون شهرهای تبریز، اصفهان و شیراز هویت تاریخی ندارد، متاسفانه سیاست مشابه سازی دیگر کلانشهرها به پایتخت باعث گسترش نگاه اتومبیل محور در شهرها شده است.
مجید رحمانی می افزاید: در دوره فعلی جای بسی خرسندی است که نگاه شهردار و اعضای شورای اسلامی معطوف به انسان محوری است بر همین اساس پیاده راههای متعددی در نقاط مختلف شهر احداث شده و این اقدامات نیازمند انسجام و پیوستگی بیشتری است.
او با بیان اینکه در دوره مدیریت شهری قبلی از حیث ایجاد مسیر ویژه دوچرخه سواری فعالیت های انجام گرفت، تصریح می کند:چون معابر وروردی و خروجی مسیر ویژه مناسب نشده و انتخاب مسیرها درست انجام نشد، این طرح با شکست همراه شد چرا که نگاه به دوچرخه سواری تفریحی بود.
رحمانی می گوید: به طور مثال شهر رُم از لحاظ نمود شهری و وجود بافت تاریخی شباهت زیادی با تبریز دارد، در شهر رُم روزهای تعطیل در بعضی از خیابان‌های منتهی به بافت تاریخی و گردشگری، تردد خودرو ممنوع شده و آن مسیر در جهت انسان محور مخصوص تردد دوچرخه قرار می گیرد. اگر اراده جمعی برای اقدام مشابه در تبریز وجود داشته باشد، می‌تواند راهگشا و اثر گذار باشد. برای مثال چه ایرادی دارد برخی از مسیرها در روزهای جمعه به دوچرخه سواری تخصیص داده شود؟
چنانچه اقداماتی که مدیران برای ترویج روش‌های جدید پویایی سبز در شهرها پیاده می‌کنند به طرح‌هایی درازمدت تبدیل شود، آن‌گاه اثربخشی آنها بیشتر می‌شود و مزایای بیشتری را نیز برای پایداری زمین به ارمغان خواهد آورد.
نظرات