خورشید، کلید طلایی حل ناترازی انرژی می‌شود؟

به گزارش شهریار به نقل از خبرگزاری فارس، در عصر چالش‌های بی‌پایان زیست‌محیطی و بحران‌های انرژی، نگاه‌ها به آسمان و قدرت بی‌پایان خورشید دوخته شده است. انرژی خورشیدی به عنوان منبعی پاک، ارزان و بی‌پایان، راه‌حلی امیدبخش برای رفع ناترازی انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود. جهان امروز با رشد روزافزون جمعیت و توسعه فناوری، بیش از هر زمان دیگری به منابع انرژی نیازمند است. اما محدودیت منابع تجدیدناپذیر و پیامدهای زیان‌بار زیست‌محیطی استفاده از سوخت‌های فسیلی، دولت‌ها و جوامع را به سمت استفاده از منابع انرژی پایدار سوق داده است. در این میان، انرژی خورشیدی به دلیل دسترسی آسان و فناوری‌های پیشرفته برای بهره‌برداری از آن، جایگاه ویژه‌ای یافته است.

چالش‌های انرژی در آذربایجان‌شرقی استان آذربایجان‌شرقی با جمعیتی بیش از ۴ میلیون نفر، یکی از قطب‌های صنعتی و کشاورزی ایران است. با توجه به رشد مصرف انرژی در این استان، عرضه و تقاضای انرژی در بسیاری از فصول ناتراز است. این امر به دلیل وابستگی به منابع فسیلی، قدیمی بودن زیرساخت‌های تولید و توزیع برق و رشد جمعیت و شهرنشینی رخ می‌دهد.

۳۰۰ روز آفتابی ظرفیت انرژی خورشیدی در آذربایجان‌شرقی دارای ظرفیت بالایی برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی است. میانگین روزهای آفتابی در سال در این استان حدود ۳۰۰ روز است و میزان تابش خورشید در آن بین ۴.۵ تا ۵.۵ کیلووات ساعت در هر متر مربع در روز می‌باشد. این آمار نشان می‌دهد که این استان می‌تواند به‌طور موثر از انرژی خورشیدی به‌عنوان یک منبع تجدیدپذیر بهره‌برداری کند.

تخصیص ۸۰۰ میلیون دلار برای ساخت نیروگاه خورشیدی سید مصطفی سیدهاشمی؛ جانشین رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان این‌که ۱۶۰ میلیارد دلار از محل درآمد نفتی وارد صندوق توسعه ملی می‌شود، گفت: بخشنامه بسیار مهم و شجاعانه دکتر پزشکیان در یکماه پیش صادر شده که شاید در طول تاریخ بی‌نظیر باشد و بر اساس آن تکلیف شده تا نیروگاه‌های خورشیدی در سطح کشور احداث شود. احداث هر ۱۰ مگاوات نیازمند ۴ میلیون دلار پول است وی با بیان اینکه احداث هر ۱۰ مگاوات نیازمند چهار میلیون دلار پول است، افزود: سهم آذربایجان‌شرقی در این بخشنامه رئیس جمهور، ساخت ۲ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی است که ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری لازم دارد.

هاشمی با بیان اینکه مراحل تایید سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه خورشیدی از طریق سامانه ساتبا انجام می‌گیرد، ادامه داد: هر نیروگاه ۱۰ مگاواتی، سالانه ۶۰ میلیارد تومان درآمد خالص دارد و با توجه به شرایط کشور، باید جایی نیروگاه احداث شود که در سریع‌ترین زمان و راه ممکن به شبکه برق وصل شود.

جانشین رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه بحث واردات تجهیزات این نیروگاه برعهده وزارت نیرو است و تنها کشوری که می‌تواند تامین کند، چین است، ابراز کرد: صندوق توسعه ملی قراردادی با وزارت نیرو بسته تا از محل منابع صندوق، پنج میلیارد دلار برای ناترازی انرژی‌های تجدیدپذیر در اختیار دولت قرار می‌دهد که ۸۰۰ میلیون دلار آن برای آذربایجان‌شرقی است.

وی با بیان اینکه سرمایه‌گذارانی که مجوز آن‌ها تایید شده است می‌توانند از طریق بانک عامل خود برای دریافت این اعتبار اقدام کنند، متذکر شد: دریافت اقساط این تسهیلات پرداختی از سوی صندوق، به صورت ارز و یا ریال معادل ارز خواهد بود.

یونس ژائله؛ رئیس اتاق بازرگانی تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به برگزاری جلسات مختلف در سطح استانی و ملی در رابطه با تولید انرژی پاک گفت: با توجه به ناترازی‌های موجود و خسارات سنگین وارده به واحدهای تولیدی از این بابت، ضرورت ورود بخش خصوصی به این حوزه کاملا محسوس است. وی با اشاره به نیاز واحدهای صنعتی، بویژه واحدهای بزرگ به انرژی برق ادامه داد: واقعیت این است که کشور با کسری در بخش انرژی مواجه است و هر سال این ناترازی افزایش می‌یابد و در واقع ضرری که ما از قِبل این ناترازی متحمل می‌شویم، برای کارآفرینان سخت و جبران‌ناپذیر است.

رئیس اتاق تبریز با بیان این مطلب بر اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌گیری از ظرفیت ۸۰۰ میلیون دلاری تخصیص یافته توسط صندوق توسعه ملی برای این منظور در استان تاکید کرد و یادآور شد: قبل از هر اقدامی باید تمامی مراحل از جمله نحوه عقد قرارداد، اعطای مجوزها، نحوه فروش و تامین منابع مالی کاملاً شفاف‌سازی شده و در قالب طرح‌های توجیهی ارائه شود. همچنین وزارت نیرو باید یا برق مازاد تولید شده توسط واحدهای تولیدی را خریداری کند یا اجازه صادرات برق را بدهد.

ژائله با اشاره به وجود برخی ابهامات در زمینه احداث نیروگاه‌های خورشیدی تصریح کرد: در این طرح هنوز نرخ برق در مقیاس صادراتی محاسبه نشده است، یا در رابطه با تبدیل برق به بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال هیچ تمهیداتی اندیشیده نشده است. وی بر لزوم تعیین محل بازپرداخت از طریق صرفه‌جویی دولت در استفاده از سوخت فسیلی در نیروگاه‌های مازوت‌سوز یا گازوئیل‌سوز از محل ماده ۱۲ به عنوان تضمین تاکید کرد.

رئیس اتاق تبریز، تشکیل کنسرسیوم را بهترین گزینه برای احداث نیروگاه خورشیدی در استان دانست و افزود: اگر فعالیت‌ها در قالب کنسرسیومی پیش برود، نتیجه بهتری به دست می‌آید. احداث کارخانه پنل خورشیدی توسط یک شرکت چینی در آذربایجان‌شرقی وی خرید و واردات انبوه پنل خورشیدی را یکی دیگر از راه‌های تامین پنل خورشیدی مورد نیاز برای واحدهای تولیدی عنوان کرد و از آمادگی یک شرکت چینی برای احداث کارخانه پنل خورشیدی در استان خبر داد.

ژائله اذعان داشت: در حال حاضر بهترین نقطه برای احداث نیروگاه خورشیدی منطقه دشت تبریز است که هیچ معارضی نداشته و محدودیتی برای احداث نیروگاه و تامین زیرساخت‌ها ندارد.

امید اسمعیل ظفر؛ رئیس کمیسیون معادن و فلزات اتاق تبریز با اشاره به مشکلات ناشی از قطعی برق در تابستان برای واحدهای تولیدی بالای ۲ مگاوات مصرف برق، به خصوص واحدهای فولادی، بر لزوم سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و خورشیدی تاکید کرد.

وی با بیان اینکه استان آذربایجان‌شرقی تاکنون نتوانسته است از ظرفیت صندوق توسعه ملی استفاده کند، متذکر شد: سهم استان ما از این صندوق، تنها دو دهم درصد است، این در حالی است که استان‌هایی مثل کرمان، یزد، خراسان شمالی و… در جایگاه اول استفاده از منابع این صندوق قرار دارند.

ظفر تاکید کرد: ناکارآمدی مدیران استان، باعث شده است طی ۱۵ سال اخیر، هیچ‌گونه مگاپروژه‌ای در استان اجرا نشود و نتیجه این امر، کاهش میزان زیرساخت‌ها در استان است.

رئیس کمیسیون معادن و فلزات اتاق بازرگانی تبریز با تاکید بر اینکه در حال حاضر ظرفیت ۸۰۰ میلیون دلاری جهت احداث نیروگاه خورشیدی برای استان ما از سوی صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است، گفت: پیشنهاد ما این است که به‌جای پراکنده‌کاری، واحدهای بالای ۱ یا ۲ مگاوات مصرف استان در قالب کنسرسیوم برای تاسیس نیروگاه با ظرفیت ۴۰۰ تا ۵۰۰ مگاوات اقدام کنند. ظفر از اعلام آمادگی ۸ شرکت فولادی استان برای سرمایه‌گذاری در این زمینه خبر داد. وی با اشاره به مشکل تخصیص زمین پیشنهاد داد، واحدهای تولیدی به جای اقدام جداگانه، در قالب کنسرسیوم یا صنفی وارد بحث تاسیس نیروگاه خورشیدی شوند.

سعید رسالی؛ مدیرعامل شرکت توزیع برق منطقه‌ای استان با اشاره به ماده ۱۶ قانون حمایت از تولید دانش‌بنیان، یادآور شد: در حال حاضر با توجه به اعمال سهم ۲ درصد انرژی‌های تجدیدپذیر در قبوض صنایع، عملا احداث نیروگاه خورشیدی برای واحدهای تولیدی مقرون به‌صرفه‌تر است. وی از امکان فروش برق مازاد صنایع در تابلوی سبز بورس یا به صورت دوجانبه خبر داد.

سهراب فیض‌زاده؛ مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان آذربایجان‌شرقی اضافه کرد: با توجه به تحقیقات انجام شده شهرک صنعتی بعثت و شهرک سرمایه‌گذاری خارجی برای نصب پنل‌های خورشیدی مناسب و مهیا هستند.

وی ادامه داد: در حال حاضر در شهرک صنعتی بعثت حدود دو هزار هکتار با ظرفیت تولید ۱۰ مگاوات برق آماده سرمایه‌گذاری است. فیض‌زاده با اشاره به نبود زیرساخت‌های لازم در حوزه احداث نیروگاه‌های خورشیدی گفت: در برخی از مناطق استان مکان مناسب برای تاسیس نیروگاه وجود دارد، اما زیرساخت‌های لازم فراهم نیست و در برخی مناطق برعکس زیرساخت‌ها مهیا است، اما زمین مناسب در اختیار نداریم، بنابراین قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری نیاز است مشکل اتصال به شبکه و همچنین توان مالی دولت برای تامین زیرساخت‌ها سنجیده شود.

با توجه به ظرفیت بالای تابش خورشیدی در آذربایجان شرقی و نیاز به تامین انرژی پایدار، توسعه انرژی خورشیدی می‌تواند یکی از بهترین راهکارها برای رفع ناترازی انرژی در استان باشد. با سرمایه‌گذاری مناسب، حمایت دولتی، و اجرای سیاست‌های هوشمندانه، این منطقه می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی تجدیدپذیر در کشور تبدیل شود.