چگونه می‌توان شهری هوشمند برای افراد دارای اختلالات بینایی ساخت؟

شهریار تبریز/ مهراب محرابی‌نیا : در واقع، این افراد نیازمند حمل و نقل کارآمد هستند تا از زمان حرکت اتوبوس‌ها و مسیرهای بدون مانع و علائم پیاده روهای با شیب تند مطلع شوند. اصولاً، این بدین معنی است که این نوع افراد نیاز دارند از خدمات شهری مانند سایر شهروندان بهره گیرند و این دقیقاً همان کاری است که یک شهر هوشمند انجام می‌دهد. اما برای بهتر برآوردن نیازهای افراد دارای اختلالات بینایی، یک شهر هوشمند باید در دسترس و فراگیر باشد.

روز جهانی بریل در چهارم ژانویه به منظور گرامیداشت تولد لویی بریل، مخترع خط بریل، نام‌گذاری شده است. اختراع بریل، زندگی میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را که نابینا یا دچار اختلال بینایی هستند، روشن کرده است و آن‌ها هر روز از این اختراع بهره می‌برند. روز جهانی بریل به این واقعیت اشاره دارد که افراد دارای اختلال بینایی نیز حق دارند از استاندارد حقوق بشری همچون همه افراد دیگر برخوردار باشند.

چگونه یک شهر می‌تواند هوشمند باشد؟ چگون می‌توان یک شهر هوشمند دسترس‌پذیر را تصور کرد؟ بیایید نگاهی بیاندازیم به راهکارهای دیجیتالی که افراد دارای اختلالات بینایی را به شهر هوشمند پیوند می‌دهد.

یک شهر هوشمند چه ویژگیهایی دارد؟

مهمترین تعریف برای یک شهر هوشمند قابلیت اتصال آن است که ساکنان را به شهرهای خود وصل می‌کند. به عبارتی ساده‌تر، یک شهر هوشمند باید در خدمت ساکنان و گردشگران بوده و هدف آن تسهیل زندگی همه افراد باشد تا آنها از زندگی در شهر لذت ببرند. اما سوال اینجاست که چه عواملی باعث می‌شود که یک شهر هوشمند شود و این شهرچه ویژگی‌هایی دارد؟

آنچه که باعث تمایز شهرهای هوشمند با سایر شهرها می شود استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت اشیا (IOT) می‌باشد. در واقع، شهر هوشمند به شهری گفته می‌شود که بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل‌یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای ویژگی‌هایی از قبیل شهروند هوشمند، محیط زندگی هوشمند، حمل و نقل هوشمند باشد. شهر هوشمند بر روی جمع‌آوری داده‌ها از ساکنان، دستگاه‌ها، ساختمان‌ها و حمل و نقل تمرکز کرده تا از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها خدمات شهری را در جهت رفاه حال شهروندان خود بهبود بخشد.

یک شهر هوشمند متکی بر فناوری بوده تا به همه شهروندان خود خدمات بهتری ارائه دهد. در نتیجه،شهر هوشمند کارآمد است: این شهر اطلاعات مربوط به زمان دقیق و واقعی ترافیک ، مسیرهای مناسب عبور و مرور و سایر خدمات شهری را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. این شهر راهکاری برای در دسترس‌بودن و فراگیر بودن هر چه بیشتر خدمات شهری را ارائه می‌دهد. در نهایت، اگر تنها هدف یک شهر هوشمند کمک به شهروندان خود در جهت تسهیل عبور و مرور باشد، این خدمات باید در اختیار افراد دارای اختلالات بینایی نیز قرار گیرد که این امر به ایجاد حس برابری بین همه شهروندان منتهی می‌شود.

در این یادداشت، به افراد دارای اختلالات بینایی می‌پردازیم که نیاز دارند تا با احساس امنیت و آزادی به تنهایی در شهر عبور مرور کنند.

چگونه می‌توان شهری هوشمند را برای افراد دارای اختلالات بینایی طراحی کرد؟چه راهکارهای دیجیتالی را می‌توان به شهر هوشمند ارائه داد تا بتوان نیازهای افراد دارای اختلالات بینایی را برآورده کرد؟

راهکارهای جدید برای شهرهای دوستدار نابینایان

شهرهای سراسر جهان راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را برای افزایش دسترس‌پذیری برای افراد نابینا و دارای اختلال بینایی به کار می‌برند. در ادامه به بعضی از این ابتکارات اشاره می‌شود که با بهره‌گیری از فناوری و طراحی، محیط‌هایی را ایجاد می‌کنند تا جابه‌جایی و پویایی را برای این افراد رواج دهند.

بدون تردید، جابجایی و پویایی مهمترین چالش فراروی افراد نابینا و کم بینا است. از این رو، هوشمندسازی می‌تواند نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی این افراد آسیب‌پذیر ایفا کند.

• نیمکت‌های هوشمند: حتی مبلمان شهری ما هم می‌تواند هوشمند باشد. یک نیمکت هوشمند خورشیدی این امکان را به کاربران می‌دهد تا موبایل‌های خود را شارژ کرده و از وای فای استفاده کنند و البته، آنها می‌توانند برای مدتی بر روی این نیمکت‌ها استراحت کنند. یک فرد نابینا می‌تواند در یک ایستگاه اتوبوس منتظر بماند و از طریق وای فای از زمان دقیق رسیدن اتوبوس مطلع شود. این نوع نیمکت‌ها را می‌توان در پارک‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس، میادین شهری، مراکز خرید، دانشگاه‌ها و... نصب کرد. برای دیدن نمونه‌هایی از این قبیل می‌توان به شرکت‌های تولیدکننده از جمله  EnGoplanet، Strawberry,SEEDiA مراجعه کرد.
• ایجاد امنیت با ارتقا سیستم‌های هوشمند شهری

ابتکاری که توسط شهر کلیولند در ایالت اوهایو بکار گرفته شد بطوریکه لامپ‌های خیابان‌ها را با لامپ‌های ال ای دی جایگزین کردند تا از این طریق نه تنها به ذخیره انرژی و پول کمک کنند بلکه امنیت تمامی شهروندان را در موقع تردد تامین کنند. وجود لامپ‌های ال ای دی به افراد نابینا و کم بینا کمک می‌کند تا با امنیت بیشتری در شهر عبور و مرور کنند.

برنامه‌های هوشمند مسیریابی:

MaaS : نرم افزار دیجیتالی که در واقع نوعی طراح سفر است که همه انواع حمل و نقل را گروه‌بندی می‌کند. افراد دارای اختلالات بینایی می‌توانند با بهره‌گیری از این نرم افزار به اطلاعات به موقع و دقیق ترافیک و شبکه حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشد. این پلتفرم با نیازهای کاربران سازگار است.

پویایی به عنوان یک خدمت در فنلاند به وجود آمد که اکنون در چندین شهر اروپا از جمله مادرید، بوداپست و آنتورپ در حال تکمیل است. شهر پیتسبورگ پنسیلوانیا در آمریکا اخیراً از نرم افزار MaaS استفاده کرده است. شهر پیتسبورگ پیشگام استفاده از فناوری هوشمند ترافیک در کنار بهره‌جستن از هوش مصنوعی می‌باشد.

با نصب سیستم آزمایشی مدیریت هوشمند چراغ‌های راهنمایی در شهر پیتسبورگ، با استفاده از سنسور و دوربین، زمان سفر تا ۱۵ دقیقه و ترافیک ۴۰ درصد در هر چراغ راهنمایی کاهش یافته است. اطلاعات حاصله از سنسورها توسط هوش مصنوعی بدست می‌آید تا ترافیک را به روش کاملاً بهینه و هوشمند روان کنند.

سیستم استفاده‌ شده سورتاک  ( Sutrac ) نامیده می‌شود. سورتاک استارت‌آپی است که توسط استاد دانشگاه کارنگی ملون (Carnegie Mellon) تاسیس شده است. از سال ۲۰۱۶، این استارت‌آپ در ۵۰ تقاطع در پیتسبورگ نصب شده است که در حال حاضر مدیران شهری در حال برنامه‌ریزی برای ارتقا آن می‌باشند.

Wayfinder : یک فناوری موقعیت یاب داخلی است که بیشتر برای افراد نابینا و کم‌بینا پیش‌بینی شده است. این نرم افزاربه یک مسیر یاب سخنگو مجهز شده تا موانع دسترسی کاربران به مسیرهای مختلف را از بین ببرند.

Wayfinder یک سازمان غیر انتفاعی است که در لندن واقع شده است. این نرم‌افزار اولین نوع از موقعیت‌یاب‌های سخنگو است که تاییدیه بین المللی دارد.

NaviLens : نرم‌افزار مسیریابی است که توسط شرکت اسپانیایی در شهر موریکا توسعه یافته است. افراد کم‌بینا و نابینا با استفاده از دوربین گوشی‌های هوشمند خود  کیوآرکدهای روی زمین را اسکن کرده و به اطلاعات کافی برای تردد خود دسترسی پیدا می‌کنند. این راهکار فیجیتالی بیشتر در شبکه‌های حمل و نقل عمومی در شهرهای موریکا و بارسلونا بکار گرفته می‌شود.

Evelity : نرم افزار مسیریابی است که برای افراد دارای اختلالات بینایی طراحی شده است. این نرم افزار با پروفایل کاربر سازگاری دارد. به این صورت که این نرم افزار دستورالعمل های شنیداری را برای این نوع افراد ارائه می‌دهد و افراد با توانایی‌های مختلف می‌توانند بر اساس نیاز خود آن را تنظیم کنند. این نرم افزار در مسیرهای شلوغ که تردد افراد نابینا با مشکل مواجه است کاربرد بیشتری دارد.

Evelity در متروی شهر مارسی فرانسه به کار گرفته و نتایج خوبی به همراه داشته است. در حال حاضر،  این نرم افزار در ایستگاه JaySt  توسط شهروندان نیویورک به صورت آزمایشی استفاده می‌شود. این نرم‌افزار همچنین در موزه‌ها پرکاربرد می‌باشد و این امکان را به افراد نابینا می‌دهد که از اتاقهای موزه‌ها به تنهایی دیدن کرده واز اطلاعات موضوعی کارهای هنری مطلع شوند.

Lazarillo : این اپلیکیشن امکان مسیریابی صوتی را برای فضاهای داخلی و خارجی فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد اطلاعات لحظه‌ای در مورد محیط اطراف خود، از جمله خیابان‌های نزدیک و خدمات را دریافت کنند. این برنامه به‌دلیل دقت و کاربرپسندی خود توسط کاربران با استقبال روبه‌رو شده است.

سیگنال‌های پیاده‌روی

iBeacon : این سیگنال پیاده‌روی قابل دسترس را می‌توان از طریق یک دکمه فشار، کنترل از راه دور یا اپلیکیشن تلفن همراه فعال کرد. این سیستم داده‌های مربوط به میزان و نحوه استفاده را جمع‌آوری می‌کند و به شهرها در درک نیازهای پیاده‌روهای نابینایان کمک می‌کند. هدف این سیستم کاهش آلودگی صوتی با فعال‌سازی سیگنال فقط در صورت لزوم است.

بیکن‌های صوتی : این بیکن‌ها اطلاعات شنیداری را در مکان‌های کلیدی همچون ورودی متروها یا اماکن عمومی فراهم می‌کنند و به کاربران در مسیریابی موثرتر کمک می‌کنند.

تقویت لمسی و صوتی

نقشه‌های لمسی و تابلوهای بریل : شهرها نقشه‌های لمسی و تابلوهای بریل را در ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی و ساختمان‌ها ادغام می‌کنند تا به افراد دارای اختلال بینایی در مسیریابی فضاهای شهری به‌طور مستقل کمک کنند.

دستگاه‌های ارتباطی صوتی : وجود اسپیکرها در دستگاه‌های عمومی امکان ارائه اعلامیه‌های صوتی را فراهم می‌کند که اطلاعات حیاتی در مورد مسیرها و خدمات را ارائه می‌دهد و تجربه مسیریابی کلی را برای کاربران بهبود می‌بخشد.

در کنار همه این اقدامات و راهکارهایی که به افراد نابینا و کم بینا کمک می‌کنند تا از شهرهای هوشمند خود لذت ببرند لازم است برای دسترس‌پذیرکردن شهرها برای اقشار مختلف مانند نابینایان توسعه فرهنگ شهروندی نیز برای بهبود شرایط این افراد در نظر گرفته شود. از این رو، نکته مهم و کلیدی در موفقیت یک شهر هوشمند این است که فرهنگ درک و تعامل افراد دارای اختلالات بینایی در میان مردم نهادینه شود و همه شهروندان بدون در نظر گرفتن میزان توانایی خود با یکدیگر در تعامل باشند.

منبع:

https://www.inclusivecitymaker.com/smart-city-blind-visually-impaired-people/

https://www.tomorrow.city/how-can-cities-help-visually-impaired-people/