خشکسالی تهدید یا مزیت؟!
خشکسالی واقعیت تلخی است که با مدیریت صحیح آب میتوان اثرات زیانبار آن را کاهش داد و از آن تجربه گرفت، زیرا تجاربی که در برخورد با این پدیده بدست میآید راههای صرفهجویی در مصرف آب را در کنار افزایش تولید به تولیدکننده میآموزند .
به گزارش بنانیوز به نقل از ایسنا؛ کمبود آب برای فعالیتهای آبزی‌پروری فقط مخصوص زمان خشکسالی نیست، حتی اگر این پدیده طبیعی هم اتفاق نمیافتاد، امروزه مسئله آب بخصوص در نواحی جنوبی کشور ما، آنقدر جدی است که تولیدکنندگان بخش کشاورزی را وادار میسازد که از این نعمت خدادادی بهرهبرداری بهتری کنند.
با مشورت کارشناسان صاحبنظر در پرورش آبزیان خشکسالی را به فرصتی برای ارتقاء سطح معلومات خود و افزایش بهره وری تولید تبدیل کنیم.
در زمان کم آبی حفظ کیفیت آب در استخر مهمتر از مقدار آب بوده بنابراین با مدیریت کیفیت آب شرایط ناشی از کمبود آب را میتوان جبران کرد.
مسئول شیلات بروجرد در این باره بیان کرد: بخش آبزی‌پروری و پرورش آبزیان از جمله زیر بخشهای کشاورزی است که در هنگام خشکسالی میتواند تحت اثر سوء قرار گیرد.
غلامحسین اکبری اضافه کرد: خشکسالی در بخش آبزی‌پروری در استانهای غیرساحلی یعنی در استانهایی که از منابع آبهای داخلی مثل چاههای کشاورزی، قنوات، چشمهها و رودخانهها برای پرورش آبزیان استفاده میکنند مانند استان لرستان اثرات مختلفی دارد.
وی ادامه داد: از جمله این آثار میتوان به کاهش در تعداد واحدهای آبزی‌پروری و غیرفعال شدن بعضی از آنها اشاره کرد که در این حالت تعدادی از واحدهای آبزی‌پروری که منابع آبی آنها به دلیل کاهش بیش از حد آب خشک شدهاند از حالت فعالیت خارج شده و غیرفعال میشوند.
مهندس اکبری افزود: همچنین کاهش تعداد رهاسازی بچه ماهی در واحدهای احداث شده و فعال که با کاهش دبی آب منابع آبی مورد استفاده در آبزی‌پروری به جهت همسویی تعداد رهاسازی با میزان دبی آب وارده به واحد پرورش باعث کاهش رهاسازی بچه ماهی شده که این موضوع باعث تولید کمتر در پایان دوره پرورش خواهد شد.
این کارشناس آبزی‌پروری با بیان اینکه کاهش تولید عرضه محصولات آبزیان و افزایش قیمت اثرات دیگری است که در نتیجه کاهش تولید و عرضه آبزیان پرورشی ایجاد میشود، اظهار کرد: کاهش رغبت کشاورزان و آبزیپروران به سرمایهگذاری در بخش آبزی‌پروری یکی دیگر از اثراتی است که خشکسالی با توجه به کاهش آب میتواند در بخش پرورش آبزیان ایجاد کند.
اکبری خاطرنشان کرد: کاهش رونق اقتصادی به خصوص در مناطق روستایی و کاهش اشتغال اثرات دیگر خشکسالی بر بخش آبزی‌پروری است.
این محقق بخش آبزیان یادآور شد: در ضمن افزایش قیمت بعضی از نهادهای مورد نیاز آبزی‌پروری مثل غذای مورد استفاده برای تغذیه به دلیل بهرهگیری از چند نوع محصول زراعی و دامی در تشکیل آن نیز میتواند یکی دیگر از اثرات خشکسالی محسوب شود و نیز عدم توان بازپرداخت اقساط بانکی توسط دریافت کنندگان تهسیلات بانکی به جهت عدم تولید و یا کاهش تولید یکی دیگر از اثرات خشکسالی در بخش آبزی‌پروری به شمار میرود.
وی خاطرنشان کرد: از دسترس خارج شدن بخش اعظمی از تولیدات آبزی‌پروری برای مصارف انسانی و به تبع آن استفاده از اشکال مختلف دیگر آبزیان مثل آبزیان منجمد وارداتی و صید شده از دریاها و اقیانوسها که خود میتواند باعث افزایش قیمت این نوع از آبزیان برای مصرف کننده شود اثر دیگر خشکسالی است که باید به آن توجه کرد.
اکبری تصریح کرد: همچنین به خطر افتادن سلامت جامعه به جهت عدم استفاده یا استفاده کمتر با توجه به عدم تولید کافی آبزیان و یا قیمت بالای ایجاد شده آن در زمان خشکسالی یکی از اثراتی است که خشکسالی میتواند بر آن تأثیرگذار باشد.
مسئول شیلات بروجرد گفت: عدم دسترسی به برنامههای پیشبینی شده برای تولید آبزیان نیز یکی دیگر از اثرات سوئی است که با توجه به دراز بودن آن میتواند مانع از دستیابی به اهداف تعریف شده در برنامههای توسعه شود.
وی اظهار کرد: موارد اشاره شده قسمت اعظمی از اثرات خشکسالی است که میتواند در بخش آبزی‌پروری اثرات نامناسب خود را نشان دهد، حال با توجه به این موارد میتوان با اقداماتی بخشی از این اثرات را کاهش داده و به جبران اثرات سوء خشکسالی کمک کرد.
اکبری افزود: از جمله این راهکارها، به کارگیری تجهیزات آبزی‌پروری در کوتاه مدت از طریق اعتبارات بلاعوض دولت از جمله استفاده از پمپهای برگشت آب و دستگاههای هوا جهت تأمین اکسیژن مورد نیاز یکی از اقداماتی است که در کوتاه مدت میتواند در پیشگیری از خسارت و جبران کاهش تولید مؤثر باشد، این تجهیزات که میتواند از طریق اعتبارات دولتی خریداری شود به صورت امانی تحت راهکارهای قانونی به آبزی‌پروری داده میشود تا در صورت بروز و مواجه با کاهش دبی آبی از آن استفاده شود.
این کارشناس آبزیان ادامه داد: همچنین اعمال مدیریت صحیح و علمی در آبزی‌پروری با توجه به امکانات موجود میتواند در جبران قسمتی از اثرات خشکسالی در واحد آبزی‌پروری مؤثر باشد، به کارگیری مدیریت رهاسازی بچه ماهی در لایهها و اوزان مختلف و همچنین استفاده از غذای با کیفیت و ارقام بهتر و زودبازده بچه ماهی در سیستمهای پرورش ماهی قزلآلا و به تبع کاهش دوره پرورش یکی دیگر از روشهای اعمال مدیریت نوین در پرورش ماهی قزلآلاست که میتواند با انجام آن واحد خود را فعال نگاه داشته و بر اثرات خشکسالی غلبه کند.
وی با بیان اینکه توجیه و ترغیب آبزی‌پروری به بیمه کردن واحدهای آبزی‌پروری یکی دیگر از راهکارهای مبارزه باخشکسالی است چرا که درحال حاضر تنها محلی که میتواند حمایت اندکی از تولیدکننده بخش آبزی‌پروری داشته باشد صندوق بیمه محصولات کشاورزی است، اضافه کرد: در این خصوص باید اقدامات بیشتری در زمینه حل مشکلات بیمه در بخش آبزی‌پروری انجام شود تا روند بیمه شدن و پرداخت خسارت از این طریق تسهیل شود.
اکبری یادآور شد: تمدید اقساط وام تسهیلات دریافتی آبزیپروران با توجه به کاهش تولید در مدت زمان خشکسالی به علت کاهش دبی آب و کاهش تولید برابر طرفیت اسمی تعیین شده در واحد آبزی‌پروری و یا عدم تولید به علت خشک شدن منبع آبی یکی دیگر از راهکارهایی است که درکوتاه مدت باید از طرف مسئولین انجام شود تا آبزیپروران بتوانند بعد از خروج از بحران خشکسالی اقدام به همکاری با بانکها کنند.
این پژوهشگر بخش آبزیان ادامه داد: استفاده از سیستمهای جدید آبزی‌پروری و بکارگیری روشهای نوین پرورش ماهی یکی دیگر از راهکارهای مبارزه با خشکسالی است که در دراز مدت میتواند در برابر خشکسالی و اثرات آن مقاومت داشته باشد. امروزه با توجه به اهمیت خاص آب در جهان میتوان از سیستمهای متراکم ونیمه متراکم همراه بادانش مناسب آن استفاده کرد تا حداکثر تولید را ازحداقل آب بدست آورد.
وی یادآور شد: اعمال طراحی جدید بر روی سازههای احداثی پرورش آبزیان و استفاده و پیشبینی تمام امکانات مورد نیاز در سازه یکی از روشهایی است که میتواند در طولانی مدت به کاهش افت تولید آبزیان به خصوص ماهی قزلآلا کمک کند.
اکبری بیان کرد: استفاده از گونههای مقاوم به کم آبی در پرورش آبزیان یکی دیگر از راهکارهایی است که میتواند در برابر خشکسالی دراز مدت مؤثر بوده و از آن بهره گرفت، امروزه در جهان گونههایی مثل ماهی تیلاپیا وجود دارد که در برابر شرایط کم آبی مقاوم بوده و میتواند در برابر شرایط نامساعد خشکسالی مقاومت کند.
مسئول شیلات بروجرد اظهار کرد: آمایش سرزمین و مطالعه در این خصوص یکی از اقدامات مؤثری است که میتواند در دراز مدت با انجام آن با خشکسالی مقابله و اثرات سوء آن را در آبزی‌پروری کاهش داد. با مطالعه همه جانبه از لحاظ هواشناسی و اقلیمی و سایر موارد بر روی منابع آبی میتوان اولویت سرمایهگذاری در کشور را به قسمتی سوق داد که دارای بیلان مناسبی از آب بوده و بتوان در شرایط نامناسب خشکسالی نیز آبزی‌پروری را انجام داد.
وی با بیان اینکه همزمان سازی فعالیت آبزی‌پروری با فصل کشاورزی در واحدهایی که از آبهای زیرزمینی مثل چاههای کشاورزی استفاده میکنند یک نگرش اصولی است که باعث عدم کاهش سفرههای زیرزمینی در فصول غیرکشاورزی میشود، ادامه داد: متأسفانه بعضی از آبزیپروران که مجوز استحصال آب را برای فعالیت کشاورزی دریافت و اقدام به پرورش ماهی در کنار فعالیت کشاورزی کردهاند بعد از اتمام دوره کشاورزی و برداشت محصول خود همچنان از آبهای زیرزمینی برداشت کرده و همچنان به پرورش ماهی مشغول هستند، در این خصوص باید فرهنگ سازی لازم صورت گرفته و کشاورزان را به همزمان کردن پرورش ماهی با بخش کشاورزی راهنمایی کرد.
اکبری اضافه کرد: اعمال مدیریت بهداشتی، کنترل و مبارزه با بیماریهای ایجاد شده در زمان خشکسالی یکی از روشهایی است که باید از طریق دولت اعتبار آن پیشبینی شود تا در شرایط بروز بیماری به آبزیپرور جهت مبارزه با بیماریهای ایجاد شده ناشی از بروز خشکسالی کمک کرد.
این محقق بخش آبزی‌پروری گفت: راهکارهای دیگری از قبیل اعطای نهادههای یارانهدار، برگزاری کلاسهای آموزشی مرتبط و... در این خصوص نیز وجود دارد که میتواند در مقابله با خشکسالی در دراز مدت و کوتاه مؤثر باشد. آنچه که نیاز اساسی کشور ما را در مقابله با خشکسالی با توجه به موقعیت جغرافیایی آن میطلبد اقدامات، راهکارها و تدوین برنامه باید به صورت اساسی برای هر بخش تدوین شده تا در هنگام بروز خشکسالی از آنها استفاده کرد.
نظرات