زرین‌نوا؛ میراثی ماندگار از قرن نهم هجری
"زرین‌نوا" مقبره‌ای با پلان مربع، گنبدی هشت ضلعی و صندوق چوبی کتیبه‌دار و با تزئینات ظریف از لحاظ تاریخی و هنری از اهمیت خاصی برخوردار شده است.
به گزارش بنانیوز(BanaNews.ir)؛ یکی از این مقابر برجی‌شکل در شهرستان قائم‌شهر، زرین‌نوا است که قدمت آن به قرن نهم هجری باز می‌گردد. طبرستان در قرن نهم هجری شاهد حوادث فراوان سیاسی – اجتماعی مانند تاسیس حکومت مرعشیان و حمله چندباره امیر تیمور گورکانی بوده است. همانطور که تحولات سیاسی در جامعه تأثیر می‌گذارد، در احداث بناها نیز تحول روی می‌دهد.
مهدی خلیلی، کارشناس باستان‌شناسی با اشاره به اینکه برج مقبره زرین‌نوا یا همان سبزنوا در روستای چمازکتی در میان قبرستان قدیمی محل قرار دارد، اظهار کرد: دور این مجموعه را زمین‌های کشاورزی فرا گرفته است.
وی تصریح کرد: این بنا دارای پلان چهار ضلعی است و هر ضلع خارجی آن ۱۵۵ متر ضخامت دارد. در نمای بیرونی بنا، بدنه چهارگوش و گنبد هرمی شکل هشت وجهی قابل تشخیص است. گنبد به دلیل شرایط جغرافیایی از نوع رک و دو پوش است و دور این بنا در انتهای بدنه در زیر قسمت انتقالی با مقرنس‌های زیبایی تزئین شده است.
وی گفت: زیر مقرنس‌ها فضای خالی برای گذاشتن کاشی وجود دارد که بعد از مرمت بنا در سال ۸۱ کاشی‌های فیروزه‌ای در اینجا قرار داده گرفت. در زیر لبه گنبد غیر از قرنیز‌های دو کنج، هر ضلع دارای یازده قرنیز سینه کفتری است و در بالا، میان هر دو قرنیز، کاشی نیم بیضی آبی رنگ است.
این باستان شناس خاطرنشان کرد: زیر قرنیز‌ها در دو ردیف افقی جدا از هم کاشی‌کاری و سقف داخلی بنا نیز نیمکره و گچ‌کاری شده است. مصالح اصلی بنا، آجر و گچ است. بکارگیری آجر به عنوان مصالح اصلی معماری و نقش تزئینی در نمای خارجی بر زیبایی این فضا افزوده است. همچنین در ۴ جهت شمالی، شرقی، جنوبی و غربی در بدنه انتقالی، قاب مربع برای قرار دادن کاشی احداث شده است.
وی اظهار کرد: در ضلع جنوبی بنا یک پنجره تعبیه شد و پیش از مرمت، در جلوی درب ورودی که رو به شرق است، فضایی مربع شکل قرار داشته و امروزه فقط شالوده آن قابل دیدن است.
خلیلی زرین‌نوا را به لحاظ قدمت، موقعیت معماری و تزئینات، اثری منحصر به فرد و در منطقه نیز کم نظیر دانست و گفت: تا سال‌ها پیش صندوقی با تزئینات قاب، گره پرکار، ظریف و خوش نقش در داخل مرقد قرار داشته که به سرقت برده شده و بعد‌ها از سوی یگان حفاظت میراث فرهنگی، کشف و سپس به گنجینه آثار تاریخی ساری انتقال داده شد.
برج مقبره زرین‌نوا براساس فرم بنا قابل مقایسه با مقابر ناصرالحق، بقعه شمس آل رسول، امامزاده ابراهیم در آمل، امامزاده صالح مرزود، سیدزین‌العابدین در ساری و بقعه طاهر و مطهر در روستای هزار خال بخش کجور است.
ایسنا
نظرات