نایب رئیس شورای اسلامی شهر قم در گفت وگو با فارس مطرح کرد
خبرگزاری فارس ایمن سادات موسوی‌نژاد: در هر منطقه‌ای صنایع سطوح مختلفی وجود دارد که به صنایع با تکنولوژی بالا، آلاینده، آب‌بر و سنگین تقسیم می‌شوند. توسعه صنعتی در هر استانی باید بر اساس چارچوب‌های آمایش سرزمینی روی دهد بنابراین نمی‌توان یک رویکرد کلی به عنوان توسعه صنعتی را برای هر شرایطی در نظر گرفت.بدون تردید شرایط اقلیمی، جغرافیایی، زیست محیطی و ظرفیت اکولوژیک هر منطقه باید برای ایجاد واحدهای صنعتی و توسعه صنعتی لحاظ شود در حالی که در برخی موارد مشاهده می‌شود بدون بررسی‌های لازم و شرایط زیست محیطی صنایعی ایجاد می شود که تهدید کننده محیط زیست و حیات انسانی است و آلودگی‌هایی به همراه دارد. به منظور بررسی بیشتر ایجاد شهرک‌های صنعتی و تاثیر آن بر محیط زیست با حسن بختیاری، نائب رئیس شورای اسلامی شهر قم به گفت‌وگو پرداختیم.
فارس: استان قم از نظر توسعه صنعتی از چه شرایطی برخوردار است؟ استان قم دارای شرایط اقلیمی خاص خود است و یکی از مهمترین و اساسی‌ترین مسئله آن مشکلات مربوط به تامین آب محسوب می‌شود. قم استانی است که سطح بارش در این شهر کمتر از میانگین است و منابع آبی این استان در تنش هستند. عمده‌ترین منابعی که در استان قم وجود دارد منابع آب‌های زیر زمینی است که در مدت دو تا سه دهه گذشته به شدت به دلیل برداشتی که روی داده سطح ایستابی آنها افت کرده است. اگر بنا باشد توسعه صنعتی وجود داشته باشد صنایعی لازم است پیگیری شود که نیاز آبی آنها حداقل است در حالی که توسعه صنعتی از نوع صنایع آب بر و آلاینده به هیچ وجه با شرایط اقلیمی، زیست محیطی و ظرفیت اکولوژیک استان قم سازگاری ندارد. یکی از ویژگی‌های اساسی استان قم ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و گردشگری است بنابراین نوع صنایعی که در مجموعه استان می‌تواند محقق شود با چنین رویکردی امکان پشتیبانی دارد. در واقع صنعت گردشگری و زیارتی به عنوان محوری‌ترین بحث توسعه‌ای باید در شهر قم لحاظ شود. در چشم‌انداز استان نیز موضوع گردشگری مذهبی به عنوان اصلی‌ترین بحث در توسعه استان در نظر گرفته شده است. توسعه صنعتی از نوع متعارف که مربوط به واحدهای صنعتی است رویکرد مطلوبی نیست و باید به سمت توسعه گردشگری مذهبی حرکت کنیم تا برخی از صنایع مرتبط با ویژگی‌‌ها و شرایط شهر قم ایجاد شوند. فارس: علت اینکه اقدامات در زمینه گردشگری مذهبی چندان چشمگیر نبوده و حرکت به این سمت در مقایسه با توسعه صنایع کند است چیست؟ مجموعه استان باید به دنبال این باشد که زیرساخت‌های گردشگری را فراهم کند.
این زیرساخت‌ها متاسفانه به صورت مطلوب نیست. در کنار زیارت که امری مقدس است باید نیازمندی‌های دیگر گردشگران مذهبی در نظر گرفته شود. امکانات اقامتی و تفریحی از الزامات و نیازمندی‌هایی است که در کنار امر مقدس زیارت باید در نظر گرفته شود. در شهر قم در زمینه زیرساخت‌ها فقیر هستیم البته بحث‌هایی در چند سال اخیر مطرح شده و موضوعاتی مانند باغ پرندگان و کارهای گردشگری از جمله مسائلی است که به تدریج روی داده ولی در واقع سرعت حرکت ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در مجموعه استان پایین است. فارس: با توجه به شرایط موجود، گردشگری مذهبی نمی‌تواند جایگزین ایجاد واحدهای صنعتی باشد علت چیست؟ توسعه استان باید مبتنی بر توسعه پایدار باشد در واقع صنایع موجود رشد پیدا می‌کنند ولی به طور اصولی نمی‌توانند پایداری لازم را در آینده استان ایجاد کنند بنابراین باید نقاط ضعف را در بخش‌های مختلف شناسایی و برطرف کنیم و برنامه‌ریزی مبتنی بر توسعه پایدار باشد. صنایعی که نیاز آبی و آلایندگی پایینی دارد می‌تواند محور قرار گیرند ولی متاسفانه رویکرد طی سال‌های گذشته قم را به استان صنایع بازیافت تبدیل کرده که به شدت مخرب است و بدون تردید آینده خطرناکی برای استان ایجاد می‌کند. فارس: اینکه برخی افراد هدف را ایجاد اشتغال قرار می‌دهند آیا این امر می‌تواند بهانه‌ای برا ی ایجاد واحد صنعتی باشد؟ در چند سال اخیر نوع صنایع در استان که اجازه بهره‌برداری پیدا کرده صنایعی است که با شرایط قم سازگار نیست به این دلیل اشتغال پایدار برای بلند مدت نمی‌توانیم برای این صنایع داشته باشیم.
صنایعی مانند بازیافت فلزات از جمله سرب و همین طور سایر مواد بازیافتی موضوعاتی نیستند که بتوانند به صورت پایدار اشتغال ایجاد کنند. شاید در کوتاه مدت اشتغال مختصری داشته باشیم ولی به هیچ وجه ایجاد اشتغال پایدار در این صنایع مشاهده نمی‌شود. علت این است که در قم با تنش آبی مواجه هستیم اگر نیاز آبی بنا باشد تامین نشود چاره ای نیست که صنایع بساط خود را جمع کنند. اگر شرایط به سمتی برود که کنترل‌های زیست محیطی در زمینه آلاینده‌های این صنایع ایجاد شود دامنه فعالیت این صنایع محدود می‌شود بنابراین نوع اشتغال در این صنایع پایدار نیست بلکه اشتغال موقت است و در واقع اشتغالی نیست که در نهایت منتهی به ارتقای جایگاه استان شود. فارس: صنایع چه تهدیداتی برای استان به همراه دارد؟ محدودیت منابع آبی در استان وجود دارد که بر این اساس آب از سرشاخه‌های دز از فاصله دور به این استان منتقل می‌شود بنابراین هر صنعتی که منابع آبی ما را متاثر می‌کند امر مطلوبی در توسعه صنعتی نمی‌تواند باشد و به عنوان نقطه ضعف برای آن صنعت محسوب می‌شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها در خوش‌بینانه‌ترین حال در سال ۱۴۰۲ مشکل کمبود آب در مجموعه شهر قم در بخش شرب خواهیم داشت و در سناریوهای دیگر که بدبینانه در نظر گرفته شده سال ۹۸ این امر روی می‌دهد و وارد تنش آبی در بخش آب شهری می‌شویم بنابراین هر صنعتی که نیاز آبی برای آن در نظر گرفته شود نمی‌تواند به عنوان صنعت مطلوب در مجموعه استان تلقی شود. فارس: چه صنایعی برای استان تهدیدکننده نیستند؟ به عنوان مثال بحث صنایع مرتبط با تولیدات فرهنگی، نرم افزار، سخت‌افزار و صنایع چاپ و نشر در واقع مزیت‌های نسبی در مجموعه استان دارند و می‌توانند محور توسعه قرار گیرند زیرا نیاز آبی ندارند ولی محور اصلی می‌تواند صنعت گردشگری باشد. در زمینه مجموعه استان ظرفیت خوبی برای گردشگری اکولوژیک وجود دارد که نمونه آن دریاچه حوض السلطان است که می‌تواند در واقع یکی از محورهای گردشگری استان باشد.
در دریاچه حوض السلطان و معادن با ایجاد صنایع مرتبط با آنها می‌توان فعالیت‌های بسیار خوبی انجام داد. فارس: علت اینکه واحدهای صنعتی مجوز دریافت کردند و شرایط استان در نظر گرفته نشده چیست؟ مشکل اصلی کجا است که این مجوزها صادر می‌شود؟ متاسفانه پشت صحنه بسیاری از این مجوزها روابط وجود دارد و به طور عملی در واقع پایش زیست محیطی و ارزیابی زیست محیطی در این پروژه‌ها نیست در حالی که مطالعات زیست محیطی برای ایجاد هر صنعتی نیاز است. مجموعه محیط زیست نیز نمی‌تواند در برابر بخش صنعت که قدرت زیادی در ساختار حاکمیت دارد مقاومت کند و در واقع بخش صنعت در نظام تصمیم‌گیری در مجموعه استان قوی‌تر از بخش محیط زیست است و به طور عملی در این قضایا آنچه آسیب می‌بیند مجموعه محیط زیست است که این اتفاق در طول سالیان گذشته روی داده است. فرضیه‌ای مطرح است که بخشی از آب دشت علی آباد به شهرک‌های صنعتی جدید اختصاص پیدا کند که به معنای این است که سهمی از آب در آینده به صنعت برسد.
اعتقاد داریم که تصمیم‌گیری در زمینه توسعه استان باید با لحاظ محدودیت‌های منابع آبی روی دهد و بحث آب و موضوع آلایندگی به عنوان محور توسعه و تصمیم‌گیری باشد تا بتوانیم آینده مردم را تامین کنیم. لینک اصل خبر در سایت شورای شهر قم
نظرات