سهم مراکز معاینه فنی خودرو در مقابله با آلودگی هوا

در حالی که کارشناسان ۷۰ درصد آلودگی هوای کلانشهرها را ناشی از خودروهای دودزا می‌دانند، فعالیت مراکز معاینه فنی خودرو به عنوان مرجع تشخیص خودروهای آلوده کننده هوا به ضرورتی غیرقابل گذشت برای مهار آلودگی مبدل شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد و به نقل از خبرگزاری ایرنا، بر این اساس هم اینک ۱۴۰ مرکز معاینه فنی خودرو در سراسر کشور فعالیت دارند ولی نه تنها تاثیر عملکرد آنها بر مهار آلودگی هوا چندان ملموس نیست بلکه از حاشیه سازی‌های افراد سودجو و بعضا سوء عملکرد پیرامون فعالیت این مراکز خبرهایی شنیده می شود که مطلوب نیست.
در مشهد سه و نیم میلیون نفری به عنوان دومین کلانشهر بزرگ ایران که سالانه پذیرای ۲۷ میلیون مسافر و زائر نیز می‌باشد روزانه افزون بر یک میلیون دستگاه خودرو رفت و آمد دارند. این حجم ترافیک خودرویی ۲۰۰ هزار تن آلودگی را به هوای تنفسی شهروندان تخلیه می‌کند.
محکومیت قضایی
معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی گفت: ماده ۶ قانون هوای پاک سال گذشته به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ و تاکید شد که یکی از بندهای آن مربوط به مراکز معاینه فنی خودرو است.
قاضی محمد بخشی محبی افزود: طبق قانون چنانچه این مراکز گواهی خلاف قانون صادر کنند مشمول مجازات حداکثر جعل معنوی شده و با آنها برخورد قضایی می‌شود.
وی ادامه داد: طی روزهای اخیر یک مرکز معاینه فنی خودرو در مشهد از سوی اداره کل محیط زیست به دادگاه معرفی و مشخص شد؛ خودروهایی که از این مرکز خارج می‌شوند و گواهی معاینه فنی اخذ کرده‌اند همچنان آلاینده بوده و استانداردهای لازم را ندارند.
معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی گفت: همچنین چند روز پیش فردی که لاستیک به خودروهایی که قصد مراجعه به مراکز معاینه فنی خودرو داشتند کرایه می‌داد، شناسایی و دستگیر شد. این فرد سودجو در قبال اخذ مبلغی، لاستیک‌های در حد استاندارد را به خودروهای متقاضی کرایه می‌داد و پس از اتمام معاینه فنی لاستیکها را پس می‌گرفت.
وی افزود: مطابق بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری‌ها حق دارند نسبت به متوقف کردن خودروهای دودزا اقدام کنند که از ابتدای امسال با همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی آزمایش خودروها انجام می‌شود.
بخشی محبی گفت: همچنین سال گذشته تمامی خودروهای ناوگان عمومی شهرداری مشهد مورد پایش قرار گرفتند و شهرداری این شهر نسبت به رفع نقص خودروهای فعال در ناوگان اقدام کرد.
مرکز معاینه فنی متخلف
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوینیز گفت: طی روزهای اخیر یک مرکز معاینه فنی در مشهد دلیل به تخلف و صدور گواهی خلاف واقع، به مرجع قضایی معرفی شد.
محمد عرفانی افزود: این مرکز به خودروهای غیراستاندارد، به صورت غیرمجاز گواهی معاینه فنی داده بود که پس از بررسی لازم تخلف احراز و به دادگاه معرفی شد.
وی به فعالیت ۲۰ مرکز معاینه فنی خودرو در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: مراکز معاینه فنی در صورت رعایت نکردن استانداردهای تعیین شده و نحوه عمل ناقص، موجب و عامل بروز آلودگی هوا می شوند.
معاون اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: مشهد از شهرهای آلوده کشور است که مانند کاسه‌ای بار آلودگی را در خود نگه می دارد و از آنجا که مراکز معاینه فنی خودرو نقش مهمی در جلوگیری از فعالیت خودروهای آلاینده دارند پایشها روی این مراکز افزایش یافته است.
وی گفت: روند پایش مراکز معاینه خودرو از سال ۱۳۹۳ تشدید شده و پارسال ۵۰ مورد بازدید از این مراکز صورت گرفت که در نتیجه آن ۱۴۱ مورد نمونه برداری توسط کارشناسان ناظر و بازدید کننده محیط زیست برداشته و مورد آزمایش قرار گرفت. در آزمایشات و سنجش‌های انجام شده تعداد ۷۶۱ فاکتور مورد سنجش قرار گرفته و سه مورد تخلف نیز احراز شده است.
نظارت تصویری
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد نیز بیان کرد: در سطح شهر مشهد پنج مرکز معاینه فنی خودرو با ظرفیت ۱۶ خط فعالیت دارند. این مراکز به دوربین نظارتی مجهز هستند.
هادی عطارزاده طوسی افزود: مراکز معاینه فنی کشور از سال ۱۳۹۴ از طریق سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران با یکدیگر در ارتباط هستند و تمامی اتفاقات در این مراکز، از تهران رصد می‌شود.
وی ادامه داد: از طریق این سامانه کل مراکز معاینه فنی کشور رصد و پایش و برچسب‌های معاینه فنی نیز تحت نظارت مرکزی و براساس پایش اطلاعات درست صادر می‌شود.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد گفت: با توجه به اینکه کلانشهر مشهد در رده شهرهای آلوده کشور قرار دارد، نظارت‌ها بر مراکز معاینه فنی آن به صورت دقیق وجود دارد زیرا پای سلامتی شهروندان و سلامت زیست محیطی در میان است.
امکان جعل برچسب
مدیر اجرایی مراکز معاینه فنی خودرو مشهد نیز تصریح کرد: با توجه به فعالیت سامانه نظارت مرکزی امکان برچسب فروشی در مراکز معاینه فنی خودرو وجود ندارد ولی این برچسبها قابلیت جعل دارند و برخی اوقات افراد سودجو در بیرون از این مراکز اقدام به جعل برچسب می‌کنند.
سیاوش میلانیان افزود: شماره پلاک خودروها از لحظه‌ای که وارد مراکز معاینه فنی می‌شوند توسط دوربین‌های نظارتی ثبت و به صورت سیستمی برای پلیس راهنمایی و رانندگی ارسال می‌شود. این سامانه تحت وب است لذا نمی‌توان به صورت دستی و خارج از سیکل معاینه فنی برچسب فروشی کرد.
وی ادامه داد: نظارت مراکز معاینه فنی خودرو در هر شهری بر عهده ستاد معاینه فنی آن شهر با عضویت نمایندگان شهرداری، اداره کل محیط زیست و پلیس راهنمایی و رانندگی می‌باشد. این ستاد از سال ۱۳۸۴ فعال شده است.
مدیر اجرایی مراکز معاینه فنی خودرو مشهد گفت: به طور متوسط روانه هزار دستگاه خودرو در مراکز معاینه فنی این شهر پذیرش که ۲۵ درصد آنها این خودروها مردود می‌شوند و دلیل ۴۰ درصد مردودی‌ها نیز آلایندگی خودروها است.
۱۷ روز هوای پاک در ۱۷۲ روز
رئیس مرکز پایش آلاینده های زیست محیطی شهرداری مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ظرف ۱۷۲ روز گذشته امسال شهروندان مشهدی تنها ۱۷ روز هوای پاک تنفس کردند. در این مدت ۱۳۵روز هوا سالم و ۱۷ روز ناسالم برای گروه‌های حساس بود.
رضا اسماعیلی افزود: از لحاظ رتبه بندی آلاینده‌های اصلی هوا ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون، ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون، اکسیدهای نیتروژن، منواکسیدکربن، ازن و دی اکسیدگوگرد به ترتیب اهمیت قرار دارند.
وی ادامه داد: برای تشخیص دقیق فهرست آلاینده‌های هوای شهر مشهد و تعیین سهم منابع، با دانشگاه صنعتی شریف قراردادی با عنوان "طرح انتشار" منعقد شده و امیدواریم هر چه سریعتر این طرح به سرانجام برسد.
او گفت: در چارچوب اجرای این طرح سهم منابع آلاینده به تفکیک منابع متحرک و ثابت، هواپیماها و صنایع نیروگاهی مشخص می شود که با به سرانجام رسیدن آن طرح میزان دقیق نقش خودروها در آلوده سازی هوای شهر مشهد مشخص خواهد شد.
گفتنی است هم اینک ۲۳ ایستگاه سنجش آلایندگی متعلق به شهرداری و محیط زیست در سطح شهر مشهد فعال هستند.